Jutrzejsza wizyta w Archiwum Państwowym w Gdańsku będzie ciekawa. Będę badał dokumenty dotyczące dwóch pruskich poddanych mieszkających w Gdańsku, braci Michaela Tolkiena (obywatela i mistrza kuśnierskiego) oraz Christiana Tolkiena (byłego wojskowego [?] i fajerwerkarza), którzy prawdopodobnie dostali się w 1771 do aresztu i groziła im ekstradycja do Prus... Tymczasem synowie Christiana zdążyli uciec do Anglii. Wiem coraz więcej o losach Tolkienów w czasie tzw. "plag pruskich" w 1770-1772
Będę oglądał dokumenty APGd 300,31/96, 107, 108, 110 oraz dokumenty dotyczące Garnizonu Gdańskiego w tym czasie (ze szczególną uwagą będę szukał Christiana Tolkiena, praprapradziadka Profesora Tolkiena, wśród składu gdańskiej artylerii)
Dokonałem dziś niesamowitych odkryć. Najważniejsze rzeczy znalazłem w 300,91/1 czyli księdze różnych spraw Artylerii Gdańskiej w XVIII wieku. Mam tam bardzo obszerne opisy życia rodziny Christiana Tolkiena. Okazuje się, że Tolkienowie w latach 80. XVIII w. mieszkali prawdopodobnie na terenie Szpitala św. Gertrudy. I tutaj proszę Was o pomoc. Poszukuję zdjęć i materiałów na temat tego miejsca (tekst z Gedanopedii znam). Pomóżcie!
Szpital w XVII wieku. Za nim ogrodzony bielnik - plac do bielenia tkanin wiernie ukazanych na rycinie. W głębi bastion Gertrudy i prowizoryczny most łączący miasto z jego zachodnimi przedmieściami: Petershagen i Bischofsberg oraz traktem Świętego Wojciecha. Na dole na pierwszym planie mostek nad Kanałem Raduni, na przeciw którego stanął później kościół Zbawiciela. Teren dzisiejszego Zaroślaka jeszcze niczym nie zabudowany, wtedy był to wyłącznie teren pozyskiwania piasku i żwiru niezbędnego do budowy miejskich fortyfikacji i rozbudowy m.in. bastionu Wybe'go.
Po analizie wpisów dot. Christiana Tolkiena w dokumentach Garnizonu doszliśmy do wniosku, że Christian Tolkien miał własność przy ulicy Letze Gasse (późniejsza Paulsgasse?). Opisana jest ona w księdze gruntowej Zaroślaka 300,32/46 na stronie 60. Niestety moje zdjęcie tej strony jest tak niewyraźne, że nie dostrzegam tam żadnego Tolkiena. Może ktoś z Was jest w APGd i dałby radę zrobić zdjęcie Folio 60 (strony 60.)?
Jestem już naprawdę blisko znalezienia domu, w którym urodził się Johann (John) Benjamin Tolkien, gdańsko-londyński prapradziadek Profesora Tolkiena
Szpital Gertrudy od drugiej strony widoczny jest na znanej rycinie z kroniki Curickego (wydanej 1687), omyłkowo podpisanej tamże jako kościół Zbawiciela (Salvatora) na Zaroślaku
Dopiero teraz widzę, że na prawo od Szpitala św. Gertrudy widać u Curickiego domy Zaroślaka. Widać wyraźnie wspaniałe fachwerki. Muszę postarać się o lepszą rozdzielczość. Tymczasem szukam kogoś, kto będzie w przyszłym tygodniu w APGd i zrobiłby ze dwa, trzy zdjęcia z księgi gruntowej Zaroślaka :-)
Szukam też zdjęć, grafik z domami z ulicy Letzegasse (Pośledniej) na Zaroślaku. Nazwa tej ulicy pochodzi stąd, że była to ostatnia uliczka przy Wale.
Mamy oto u Curickiego najstarsze chyba wyobrażenie Peterszawy (Zaroślaka) Wewnętrznego z tymi charakterystycznymi domami, które znamy od Deischa z jego rysunku Zaroślaka Zewnętrznego. Jeżeli domy się zachowały do 2 poł. XVIII wieku, to jeden z nich ma szansę być domem Christiana Tolkiena, który mieszkał przy Letzegasse, a u Buhsego jego dom ma chyba numer 28. Sprawdzam to właśnie.
Szpital Gertrudy od drugiej strony widoczny jest na znanej rycinie z kroniki Curickego (wydanej 1687), omyłkowo podpisanej tamże jako kościół Zbawiciela (Salvatora) na Zaroślaku
Obrazek
Ciekawe, skąd przekonanie autora tej ryciny że przedstawił na niej kościół Zbawiciela, który został wybudowany w roku 1695, więc wiele lat po stworzeniu tej ryciny?
Na parterze szpitala Św. Gertrudy była i owszem kaplica, ale pod innym wezwaniem.
Mamy oto u Curickiego najstarsze chyba wyobrażenie Peterszawy (Zaroślaka) Wewnętrznego z tymi charakterystycznymi domami, które znamy od Deischa z jego rysunku Zaroślaka Zewnętrznego. Jeżeli domy się zachowały do 2 poł. XVIII wieku, to jeden z nich ma szansę być domem Christiana Tolkiena, który mieszkał przy Letzegasse, a u Buhsego jego dom ma chyba numer 28. Sprawdzam to właśnie.
Z domów, które tu zaznaczyłeś jedynym prawdopodobnym jest według Twoich wcześniejszych ustaleń ten z tyłu, lekko powyżej "szeregowców", rozmieszczonych zapewne wzdłuż zachodniej strony kanału Raduni.
Galadhornie.
Chyba muszę w tym momencie nieco ostudzić Twój entuzjazm, bo widzę, że w przypływie emocji tracisz orientację w terenie i zaczynasz popełniać błędy. Szereg domów na rycinie Deischa znajduje się na prawym, wschodnim brzegu kanału Raduni a do tego po prawej stronie traktu Św. Wojciecha, tak samo jak szpital. Na rycinie Cuirckiego zaznaczyłeś z kolei szereg domów usytuowanych na lewym, zachodnim brzegu kanału, więc są to zupełnie inne domy. Poza tym, na rycinie Cuirckiego zaznaczyłeś zupełnie nie to miejsce, o którym piszesz. Letzte Gasse, więc i dom Tolkienów znajduje się dokładnie tu, gdzie zaznaczyłem. Niestety, jak widać, w czasie powstania ryciny Cuirckiego działki przyległe do miejskich wałów są jeszcze niezabudowane. Próżno więc doszukiwać się na niej domu Tolkienów,
ale trzymam kciuki i Powodzenia !
Forcie, nieprecyzyjnie się wyraziłem. Czasem szybciej piszę niż myślę. Chodziło mi tylko o to, że u Curickiego widzimy taki sam typ domów, jak w ZUPEŁNIE INNYM MIEJSCU i NA INNYM BRZEGU przedstawił Deisch. Chodzi o fachwerki z charakterystycznymi szczytami z kominem. Próbuję zrekonstruować wygląd domu Tolkienów. Był to zapewne taki dom, jak u Curickiego i Deischa.
Zebrałem wszystkie informacje i przedstawiam je tutaj (odkryliśmy m.in. pierwszą żonę Christiana, zmarłą ok. 1745 Helenę Pokrowską):
Fachwerki, zwane także blochami lub pruskim murem, to typowa technologia budowlana, stosowana jeszcze w XX wieku wokół twierdz i miejskich fortyfikacji. Chodziło o to, by takie budynki a nawet całe ich kwartały można było łatwo zniszczyć, dla oczyszczenia przedpola. Najprawdopodobniej dlatego właśnie znalezienie tego rodzaju konstrukcji architektonicznych na przedmieściach ufortyfikowanego dawniej Gdańska jest dziś bardzo trudne. Nawet sam szpital Św. Gertrudy był niejednokrotnie z tych powodów rozbierany lub niszczony i później kilkukrotnie odbudowywany w innym kształcie, choć w tym samym mniej więcej miejscu. Podobnie jak dom Tolkienów, szpital znajdował się bezpośrednio przy miejskich wałach, przy południowej bramie miasta na trakcie Św. Wojciecha.
Galadhornie,
Nie wiem, czy udałoby się jeszcze dziś znaleźć jakiś XVIII-wieczny przykład fachwerkowej architektury na Biskupiej Górce czy Zaroślaku, ale jeśli trafisz do nieco odleglejszej Oruni, to ujrzysz tą urokliwą, starą kuźnię, która dziś funkcją bliższa jest oberży. Tu na mojej fotografii z roku 2016.
Ciekawe, skąd przekonanie autora tej ryciny że przedstawił na niej kościół Zbawiciela, który został wybudowany w roku 1695, więc wiele lat po stworzeniu tej ryciny?
Jesteś w błędzie, Salvatorkirche na przedmieściu Petershagen powstał w 1633 i dlatego Curicke pisząc w latach 1638-1642 mógł o nim wspomnieć.
Kiedy powstawały ilustracje do książki, pierwotnego kościoła już nie było (rozebrany 1656 podczas wojen szwedzkich), ale widocznie twórca rycin o tym nie wiedział i uznał, że kościół, który widzi, to właśnie ten, o którym pisał Curicke.
1695 to data odbudowy Salvatorkirche przez Ranischa w nowym kształcie - zachowanym w zasadzie do 1945.
Zajrzyj tutaj http://forum.dawnygdansk....p=113458#113458
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Nie możesz ściągać załączników na tym forum