Encyklopedia Gdańska w końcu gotowa. Było na co czekać
...
Marek Wąs 2012-01-21, ostatnia aktualizacja 2012-01-20 14:35:57.0
Postawiliśmy sobie zadanie, że encyklopedia będzie obejmowała okres od "początku świata" do dziś. Tylko jak to zrobić w praktyce?
Rozmowa z prof. Błażejem Śliwińskim*
Marek Wąs: Jak się robi encyklopedię?
Prof. Błażej Śliwiński: Uff, nie radzę próbować. Pięć lat ciężkiej pracy. Około dwustu autorów haseł, każdy z własnym charakterem. Pod koniec byłem już zmęczony, najbardziej przez śledzenie polityków.
Po co pan śledził?
- Żeby aktualizować hasła, bo one się starzeją. Trzy lata temu autor oddaje nam biogram żyjącego polityka. Ale ja, przez kolejne dwa lata, muszę tego polityka śledzić i uzupełniać hasło o jego kolejne dokonania.
W którymś momencie to trzeba przeciąć.
I właśnie przecięliśmy. "Encyklopedia Gdańska" jest już na etapie redagowania, wkrótce ukaże się drukiem.
Ale od czego taka praca się zaczyna?
- Początek jest chyba najtrudniejszy. Postawiliśmy sobie zadanie, że encyklopedia będzie obejmowała okres od "początku świata" do dziś. Tylko jak to zrobić w praktyce? Jaką koncepcję przyjąć? W końcu trzeba się zabrać za kompletowanie listy haseł, znaleźć autorów. A gdy oni przystąpili do pracy, okazało się, że hasła pączkują, listę trzeba uzupełniać. Na i mamy ponad trzy tysiące haseł. Osoby, obiekty, organizacje, instytucje, do tego ilustracje.
Jak się pisze hasło?
- Mieliśmy ambitny plan, żeby encyklopedia nie była jedynie streszczeniem już posiadanej wiedzy o Gdańsku. Oczywiście wiele haseł, głównie biograficznych, ma taki charakter, bo niektóre postacie są już tak przebadane, że trudno cokolwiek nowego dodać. Ale większość haseł ma swoich autorów, którzy - specjalnie na rzecz encyklopedii - prowadzili badania. Głównie z tego powodu prace trwały tak długo. Historycy ustalili nowe fakty, postawili nowe hipotezy. Tak więc ta publikacja ma charakter naukowy, powiększa naszą wiedzę o Gdańsku.
Na przykład?
- Hasło "kat". Niby coś tam wiedzieliśmy, ale dopiero dr Dariusz Kaczor przekopał się przez archiwa i gruntownie zbadał temat. Łącznie ze sporządzeniem pełnej, imiennej listy katów gdańskich. To jest pionierska praca.
Encyklopedia jest pracą historyczną?
- W dużej części, większość autorów to historycy. Nie musieliśmy przecież objaśniać budowy silnika spalinowego, od tego są zwykłe encyklopedie. Ale pojawiły się tematy, do których trzeba było szukać specjalistów z innych dziedzin. Gdańskie tramwaje, autobusy, telefony, radio, telewizja, układ drogowy. Wróbli Staw - kto wie, co to jest? Albo gdańskie potoki, mamy ich sporo, gdzie są ich źródła, gdzie uchodzą, jakie mają znaczenie? Wiele haseł mnie samego zaskoczyło.
Jakie?
- Choćby hasło "nietoperze". Okazało się, że w Gdańsku mamy jedne z największych w Europie siedlisk tych sympatycznych potworków. Super, znalazł się specjalista od nietoperzy, Mateusz Ciechanowski, i mamy kolejne hasło.
Jak poradziliście sobie z niemieckimi nazwami?
- To był długo dyskutowany problem. Nie mogliśmy przecież napisać, że Adolf Hitler podczas wizyty w Gdańsku zatrzymał się przy ul. Armii Krajowej. Nazwy ulic, ale również zmieniająca się numeracja domów, to była ciężka sprawa. Przyjęliśmy zasadę, że stosujemy nazwy z epoki, a więc do 1945 r. niemieckie, a w nawiasie podajemy ich współczesne polskie odpowiedniki. W ogóle postanowiliśmy zaakcentować XIX wiek. Bo w historii Gdańska okres między rozbiorami a rokiem 1918 jest najsłabiej obecny w świadomości dzisiejszych gdańszczan.
Z ilustracjami chyba nie było problemu?
- Nie?! Pan żartuje. Ilustracji jest oczywiście mnóstwo, tylko trzeba je było rzetelnie opisać. Np. mamy biogramy Hildebrandta Eduarda, artysty plastyka i Hildebrandta Eduarda lekarza. I zdjęcie podpisane E. Hildebrandt. Który to? Proszę poczekać na wydanie encyklopedii, to się pan dowie.
*Prof. zw. dr hab. Błażej Śliwiński jest Kierownikiem Zakładu Historii Średniowiecza Polski i Nauk Pomocniczych Historii na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego oraz redaktorem naukowym wydawnictwa "Encyklopedia Gdańska".
Rozmowa z Jarosławem Mykowskim*
Marek Wąs: To pan wymyślił "Encyklopedię Gdańską"?
Jarosław Mykowski: W 2005 roku. W "Oficynie Pomorskiej" właśnie wydaliśmy "Kto jest kim na Pomorzu Gdańskim", to miała być kontynuacja. Szybko okazało się, że bez naukowców nic nie zdziałamy. Przez blisko dwa lata spotykaliśmy się na Uniwersytecie Gdańskim dyskutując, jaka ma być ta książka. Szefem naukowym został prof. Błażej Śliwiński, bo nie tylko ma autorytet, ale siły witalne i zapał. Szybko okazało się, że powstaje rzecz fundamentalna, baza wiedzy o Gdańsku.
Największe problemy?
- (śmiech) Autorzy! To są naukowcy, żyją w swoim świecie. A tu trzeba terminowo oddawać hasła. Ile ja się naskracałem, przydało się dziennikarskie doświadczenie. Ciąłem te teksty bez litości, ale nikt się nie poskarżył. Przyjęliśmy zasadę, że każda dziedzina ma swojego lidera. Jeśli np. teatr, to prof. Jan Ciechowicz, i on dobiera współpracowników do poszczególnych haseł. Namawiałem ich, żeby maksymalnie wykorzystywać tabele, wykresy, mapy, wizualizacje. Prof. Śliwiński przygotował więc listę burmistrzów gdańskich i nagle okazało się, jak ogromne luki mamy w wiedzy na ten temat. Ile jeszcze badań trzeba wykonać. To jest chyba największy zysk z pracy nad encyklopedią, że udało się usystematyzować naszą wiedzę i wyznaczyć nowe kierunki badań. To się zaczęło tak rozrastać, że jedno wydawnictwo nie dałoby rady, również finansowo. Na szczęście dostaliśmy wsparcie ze strony magistratu i „Fundacji Gdańskiej”.
Jak będzie wyglądała książka?
- Ok. 800 stron, półtora tysiąca ilustracji, format A4. Na okładce mozaika gdańskich zdjęć. W wersji kolekcjonerskiej, z płócienną albo skórzaną okładką - herb Gdańska. Premierę planujemy na czerwiec, w Dworze Artusa.
Finansowo to się zwróci?
- Nie chcemy na encyklopedii zarobić, wystarczy żeby właśnie zwróciły się koszty. Książka ma np. trafić do szkolnych bibliotek. Będzie kosztowała ok. 100 zł, planujemy nakład 3 tys. egzemplarzy, ale kilka lat temu ukazała się podobna "Encyklopedia Krakowa" i rozeszła się w nakładzie 11 tysięcy. Więc pewnie będzie dodruk.
Skoro to projekt non-profit, nie prościej byłoby opublikować encyklopedię w internecie?
- Ależ oczywiście, że to zrobimy. Tylko z pewnym opóźnieniem. Najpierw wersja papierowa, z powodów prestiżowych i biznesowych. Potem wszystko trafi do sieci, chcemy stworzyć coś w rodzaju gdańskiej Wikipedii. Zespół naukowy pozostaje i będzie opiniował kolejne hasła. W internecie "Encyklopedia Gdańska" z pewnością rozrośnie się jeszcze bardziej, bo po latach pracy uświadomiliśmy sobie, jak wielu rzeczy o naszym mieście jeszcze nie wiemy.
* Jarosław Mykowski, dziennikarz, wydawca, debiutował w "Gazecie Gdańskiej", założyciel "Oficyny Pomorskiej".
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
