Wysłany: Pon Sty 18, 2010 12:02 pm Wybory do Volkstagu maj 1933 - mało znany epizod wyborczy
Przedstawiam mało znany epizod z dziejów parlamentaryzmu gdańskiego i historii regionalnej związany z wyborami do Volkstagu w maju 1933 roku i osobą katolickiego księdza z niewielkiej miejscowości położonej koło Pruszcza Gdańskiego. Na początek parę słów wyjaśnienia, czym był Volkstag. Otóż mieścił on się przy ul. Neugarten w budynku, w którym miała wcześniej swą siedzibę władz prowincji (Provinzialverwaltung – Landeshaus) i po utworzeniu Wolnego miasta Gdańska był jako następca Zgromadzenia Konstytucyjnego zgromadzeniem ludowym i władzą ustawodawczą oraz gdańskim parlamentem (sejmem) wybieranym przez Senat (władzę wykonawczą) na okres 4 lat. W interesującym nas okresie, czyli w 1933 roku w Niemczech doszedł do władzy Adolf Hitler i partia NSDAP, w Gdańsku Volkstag przygotowywał się do swej V kadencji, a w zachodniej części Wolnego Miasta Gdańska w mało znanej wsi Meisterwalde (Mierzeszyn) posługę kapłańską sprawował katolicki kiądz Johannes Paul Aeltermann.
Celem rosnącej w siłę partii hitlerowskiej i jej rewizjonistycznych planów było przejęcie władzy w Gdańsku stanowiącym „forpocztę niemieckości na wschodzie”. W tym celu w 1930 roku Hitler mianował swego protegowanego Alberta Forstera gauleiterem NSDAP w Wolnym Mieście Gdańsku, który wszelkimi sposobami dążył do opanowania wszystkich sfer życia politycznego, społecznego i gospodarczego przez hitlerowców. Doskonałą ku temu okazją stały się rozpisane na dzień 28 maja 1933 roku wybory do Volkstagu V kadencji.
W odpowiedzi na hitlerowskie zapędy w niedzielę na tydzień przed wyborami ksiądz Aeltermann po mszy rozdał swym parafianom zredagowaną przez siebie ulotkę (niestety ze względów technicznych nie mogę przedstawić jej treści; chyba, że komuś zainteresowanemu prześlę pocztą) zatytułowaną "Hakenkreuz oder Christenkreuz. Die Wahlpredigt" (Hakenkreuz czy krzyż Chrystusowy? Kazanie przedwyborcze).
Ulotka zaczyna się od motta biblijnego pochodzącego ze Starego Testamentu: "Kogo Bóg chce ukarać, razi go ślepotą". Proboszcz z Mierzeszyna prosi swoich parafian, by nie głosowali na NSDAP używając przy tym argumentów najprostszych trafiających wprost do serca: "Swastyka czy krzyż Chrystusowy? (...) Swastyka jest w sprzeczności z zasadniczym prawem chrześcijaństwa. (...) Mówią niektórzy: 'Błędną naukę tego ruchu przeciw mojemu Kościołowi odrzucę, ale myślę o politycznym kierunku i o dobru, jakie mógłby on zrobić'. Ach jaki mądry się nagle zrobiłeś! Przecież jesteś i zostaniesz odpowiedzialny za wszystkie następstwa! (...) Pomyśl sobie, unosisz ramię z opaską, zdejmujesz czapkę przed krzyżem na wiejskiej uliczce i modlisz się 'Bądź pochwalony...'. Przecież to absurd! W pewnym domu stoi krucyfiks wśród kwiatów, a na domu jest flaga ze swastyką. Czy to nie absurd!?".
W tydzień później odbyły się wybory, w wyniku których gdańska NSDAP licząca 12 tys. członków zdobyła zdecydowaną większość głosów (lista nr 1 - 50,1 %), przejęła władzę w Wolnym Mieście, a stanowisko prezydenta objął hitlerowiec Hermann Rauschning. Natomiast ksiądz Aeltermann odtąd doznawał licznych szykan, a w 1939 roku stał się jedną z pierwszych ofiar nazizmu ponosząc śmierć w Nowym Wiecu.
Wysłany: Pon Sty 18, 2010 9:32 pm Re: Wybory do Volkstagu maj 1933 - mało znany epizod wyborcz
dandola napisał/a:
był jako następca Zgromadzenia Konstytucyjnego zgromadzeniem ludowym i władzą ustawodawczą oraz gdańskim parlamentem (sejmem) wybieranym przez Senat (władzę wykonawczą) na okres 4 lat.
Niech nikt tego nie czyta, a jak już przeczytał to niech szybko zapomni
Owszem - Volkstag był gdańskim parlamentem (a co za tym idzie równocześnie "zgromadzeniem ludowym" i "władzą ustawodawczą"). Ale bynajmniej nie był wybierany przez Senat, tylko przez ogół obywateli. A z tymi 4 latami to też różnie bywało: http://forum.dawnygdansk....p?p=59452#59452
Tak tu napisali: http://pl.wikipedia.org/wiki/Volkstag
..."Volkstag wybierał Senat, sprawujący władzę wykonawczą"
Więc w czym problem. Inne liczne źródła też tak podają.
Volkstag wybierał Senat, sprawujący władzę wykonawczą Więc w czym problem
to trochę tak jak "kury gonią kaczki", jak się nie wie, kto kogo zazwyczaj goni (czyli czy to władza wykonawcza ustawodawczą czy ustawodawcza wykonawczą), można nie zrozumieć
Tak tu napisali: http://pl.wikipedia.org/wiki/Volkstag
..."Volkstag wybierał Senat, sprawujący władzę wykonawczą"
Więc w czym problem. Inne liczne źródła też tak podają.
Ekhm... jakby Ci to powiedzieć... otóż to znaczy, że to Senat był wybierany przez Volkstag, a nie odwrotnie
W porządku - dotarłem do konkretnego wiarygodnego źródła: Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska z 17 listopada 1920 roku :
"Senat składa się z prezydenta jako przewodniczącego, zastępcy prezydenta i dwudziestu senatorów. Prezydenta i siedmiu senatorów głównego urzędu wybiera na czteroletnią kadencję Volkstag".
Ale jak widzę reszta jest wiarygodna. Tylko po co potencjalnego czytelnika od razu odstraszać słowami "Niech nikt tego nie czyta, a jak już przeczytał to niech szybko zapomni".
Wysłany: Wto Sty 19, 2010 11:00 pm Re: Wybory do Volkstagu maj 1933 - mało znany epizod wyborcz
dandola napisał/a:
Natomiast ksiądz Aeltermann odtąd doznawał licznych szykan, a w 1939 roku stał się jedną z pierwszych ofiar nazizmu ponosząc śmierć w Nowym Wiecu.
Jakiś czas temu, w ramach Radiowej Akademii Nauk w RG była audycja o księdzu Aeltermannie. Jego życiorys zestawiono z życiorysem Ericha von dem Bach Zelewskiego.
http://193.17.212.14/00186941001248681394.mp3
A tak swoją drogą, zdjęcie ze Stadtgraben które zamieścił Dandola, w albumie "BSG" jest datowane z 1935 roku a nie z 1933. Ciekawe czy można gdzieś sprawdzić numerację list w 1933 r. bo znalazłem tylko informację, że lista polska miała wtedy nr 8. A może wiadomo, kiedy przebudowano Grand Hotel Eden, widoczny na zdjęciu?
Za to ja znalazłem, że faktycznie w 1933 r. lista NSDAP miała numer 1 - więc wątpliwość co do zdjęcia Stadtgraben pozostaje nierozstrzygnięta.
W załączeniu parę zdjęć z niemieckiego archiwum federalnego ze scenkami wyborów do Volkstagu w 1933 r. Pierwsze było dostępne w Wikipedii, dlatego jest większe i bez napisu "bundesarchiv" na środku.
Bundesarchiv_Bild_102-14649,_Danzig,_Verhaftung_am_Wahltag.jpg Policja aresztuje jakiegoś delikwenta na Targu Drzewnym
Plik ściągnięto 18310 raz(y) 59,98 KB
athene-5njdyldqjqw14apvb4kf_layout.jpg Centrala wyborcza Partii Cantrum na Targu Drzewnym/róg Szerokiej
Plik ściągnięto 18310 raz(y) 40,18 KB
athene-5njdyzq06fc6hgmy4kf_layout.jpg Motocykliści agitują za NSDAP - lista nr 1
Plik ściągnięto 18310 raz(y) 26,4 KB
athene-5njdyyj13w0147z0y4kf_layout.jpg Hasła wyborcze narodowych socjalistów na Korzennej
Plik ściągnięto 18310 raz(y) 24,32 KB
athene-5njdykbug1czjggl4kf_layout.jpg Przed wejściem do lokalu wyborczego - można zidentyfikować numery kilku innych list
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
