Temat Jelitkowa był niejednokrotnie przywoływany na łamach Forum, z reguły jednak dyskusja nie wykraczała wiele poza Kurhaus, plażę i nieistniejące już molo. Jest jednak kilka innych wątków dotyczących Jelitkowa, którym warto poświęcić nieco uwagi.
Oto jeden z nich: który dom w Jelitkowie jest najstarszy i z którego roku pochodzi? Wg Mamuszki i współczesnego planu Gdańska z zaznaczonymi zabytkami najstarsza zabudowa to mocno wbite w ziemię domki rybackie przy ul. Bałtyckiej. Źródła datują je na przełom XVIII/XIX, ok. 1800 lub pierwszą połowę. Problem w tym, że na jednym z tych domów jest datownik, a na nim jak byk rok 1903! Wydaje mi się również, że bardziej prawdopodobnym budulcem domku rybackiego sprzed 200 lat byłoby drewno, zaś przy ul. Rybackiej są tylko domki ceglane.
Z kolei moją uwagę przykuł nieco zaniedbany budynek stojący nieopodal willi należącej niegdyś do słynnego gangstera Nikosia. Jest na nim napis „Renov [renovatum] 1910” i jest to jedyny stary napis zachowany w całym Jelitkowie. Tak naprawdę jest to tylko datownik, więc nie zainteresuje on łowców poniemieckich napisów. Jeśli budynek został odnowiony w 1910 r. to kiedy właściwie został wzniesiony? Bo chyba nie wymagał renowacji ani 10, ani nawet 20 lat po zbudowaniu. Czy jego architektura odrobinę nie przypomina niektórych gdańskich dworków, właśnie z XVIII w ? Dom, o którym mowa stoi przy ulicy Nadmorskiej 9 i tu jeszcze jedno pytanie. Czy ktoś wie, jak nazywała się ulica Nadmorska przed 1945? Jakoś nigdzie (na żadnym przedwojennym planie) nie znalazłem nazwy tej uliczki. Wobec tego: jaki był adres tego budynku przed 1945, bo z przedwojennego Adressbucha wynika, że nie zaliczono go do zabudowy ul. Kaplicznej.
a.JPG
Plik ściągnięto 35662 raz(y) 59,27 KB
b.JPG
Plik ściągnięto 35662 raz(y) 37 KB
c.JPG
Plik ściągnięto 35662 raz(y) 37,01 KB
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Nikt nie ma nic do powiedzenia w temacie dawnego Jelitkowa?
Poniższa pocztówka jest doskonale znana. Widoczek był zamieszczony w książkach „Gdańsk na starej pocztówce” Popińskiego oraz „BSG: Oliwa i Jelitkowo”. Niestety, i tu i tam jest błędny opis. Popiński określił to „ul. Bałtycka”, zaś w BSG napisano „Nierozpoznane, być może nieistniejące domy przy ul. Bałtyckiej”. W rzeczywistości jest to nieistniejąca zabudowa ul. Kaplicznej. To co widzimy to wylot Kaplicznej w pobliżu skrzyżowania z Pomorską. Na wprost jest staw (z tego miejsca oczywiście niewidoczny), a za plecami wykonującego zdjęcie i po jego prawej stronie jest skrzyżowanie Kaplicznej i Morskiej. Willa na pierwszym planie została wybudowana ok. 1905/10. Więcej wiadomo o budynku w głębi po prawej, którego tu widać jedynie fragment piętra. Pojawia się on na kilku innych jelitkowskich widokówkach i bywa opisywany jako „Altes Kurhaus”, „Strandrestaurant” lub „Baderestaurant”. W przeciwległej części budynku, tzn. tej od strony ul. Pomorskiej, na początku minionego stulecia mieścił się Hotel Ottona Thymiana, zaś jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej w miejsce hotelu powstała kawiarnia i cukiernia Theodora Foxa. W latach 30tych budynek prawdopodobnie pełnił już tylko funkcje mieszkalne.
Moje zapytania:
1. jak nazywała się willa na pierwszym planie? Ze zdjęcia można odczytać tylko „Villa M____”. Villa Mare, Villa Maria, Villa Martha?
2. czy ktoś się orientuje, kiedy te budynki zniknęły? Czy stało się to w 1945, czy może podzieliły los Młyna I, i jak to określił Mamuszka padły ofiarą „powojennych burzymurków”?
1.jpg
Plik ściągnięto 35532 raz(y) 50,29 KB
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Vis-a-vis nieistniejącej zabudowy ul. Kaplicznej znajdował się hotel Nötzla. Popiński podaje, że znajdował się on "na terenie zajmowanym dzisiaj przez hotel Posejdon". Na podstawie dwóch znanych fliegeraufnamów przedwojennego Jelitkowa można całkiem precyzyjnie ustalić jego lokalizację. "Nötzel's Hotel" znajdował się dużo bliżej ulicy niż bryła Posejdona. Jego orientacyjna lokalizacja jak poniżej, czyli circa about od budki telefonicznej do słupa latarni ulicznej. Dopuszczalne odchylenie to 2-3 metry.
1a.JPG
Plik ściągnięto 35386 raz(y) 64,1 KB
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Jak BillyBoy oceniasz wiarygodność tej mapki? Według tejże budynki ze starej pocztówki zlokalizowane przez ciebie znajdowałyby się w miejscu trójkąta oddzielającego jezdnie.
Wiarygodność tej mapki oceniam pozytywnie
Musiała być wydrukowana najpóźniej w 1913, gdyż sztorm jaki nawiedził Jelitkowo w styczniu 1914 zniszczył ustawione na drewnianych palach łazienki damskie i męskie.
W tym miejscu, gdzie stały budynki spychacz niestety skutecznie wyrównał teren i zatarł jakiekolwiek ślady... Biorąc pod uwagę odległość od zachowanej Strassenbahnwaerterhalle, przypuszczam, że nitka jezdni jest odrobinę przesunięta. Budynek był nawet bliżej stawu, w miejscu ronda, czyli po części za trójkątem lub też z najściem na dzisiejszą nitkę Kaplicznej bliżej morza. Ta roślinność po prawej stronie od przystanku autobusowego, skutecznie maskująca miejscowe wysypisko śmieci i klamotów, to nędzne szczątki dawnego Restaurantgarten.
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Poniższa pocztówka jest doskonale znana. Widoczek był zamieszczony w książkach „Gdańsk na starej pocztówce” Popińskiego oraz „BSG: Oliwa i Jelitkowo”. Niestety, i tu i tam jest błędny opis. Popiński określił to „ul. Bałtycka”, zaś w BSG napisano „Nierozpoznane, być może nieistniejące domy przy ul. Bałtyckiej”. W rzeczywistości jest to nieistniejąca zabudowa ul. Kaplicznej. To co widzimy to wylot Kaplicznej w pobliżu skrzyżowania z Pomorską. Na wprost jest staw (z tego miejsca oczywiście niewidoczny), a za plecami wykonującego zdjęcie i po jego prawej stronie jest skrzyżowanie Kaplicznej i Morskiej. Willa na pierwszym planie została wybudowana ok. 1905/10. Więcej wiadomo o budynku w głębi po prawej, którego tu widać jedynie fragment piętra. Pojawia się on na kilku innych jelitkowskich widokówkach i bywa opisywany jako „Altes Kurhaus”, „Strandrestaurant” lub „Baderestaurant”. W przeciwległej części budynku, tzn. tej od strony ul. Pomorskiej, na początku minionego stulecia mieścił się Hotel Ottona Thymiana, zaś jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej w miejsce hotelu powstała kawiarnia i cukiernia Theodora Foxa. W latach 30tych budynek prawdopodobnie pełnił już tylko funkcje mieszkalne.
Moje zapytania:
1. jak nazywała się willa na pierwszym planie? Ze zdjęcia można odczytać tylko „Villa M____”. Villa Mare, Villa Maria, Villa Martha?
2. czy ktoś się orientuje, kiedy te budynki zniknęły? Czy stało się to w 1945, czy może podzieliły los Młyna I, i jak to określił Mamuszka padły ofiarą „powojennych burzymurków”?
Czy budynki z pocztówki BillyBoya widać w oddali na tej kartce czy też to "Nötzel's Hotel"?
Czy budynki z pocztówki BillyBoya widać w oddali na tej kartce czy też to "Nötzel's Hotel"?
To tylko ta nieistniejąca zabudowa z mojej pocztówki. "Nötzel's Hotel" znajdował się jeszcze trochę w prawo.
Czy możesz dać powiększenie dużej tablicy za ogrodzeniem, z prawej strony pocztówki?
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Ostatnio zmieniony przez BillyBoy Sob Gru 13, 2008 2:33 pm, w całości zmieniany 1 raz
Porównując z mapką zabudowania z pocztówki BillyBoya znajdowały by się w głębi po prawej poza kadrem. Czyżby to właśnie do nich odnosiła się nazwa "Ostseehotel" z mapki?
Na forum oliwskim znalazłem zdjęcie owego budynku zamieszczone przez użytkownika Boxplio:
Cytat:
Na pocztówce kawiarnia "Conditorei und Café Fox".
Około 1905 roku właścicielem budynku, wówczas "Ostsee Hotel" był Carl Dumöse.
W przewodniku wydanym około 1910 roku występuje właściciel ( Ostsee Hotel ) o nazwisku Thymian
Porównując z mapką zabudowania z pocztówki BillyBoya znajdowały by się w głębi po prawej poza kadrem. Czyżby to właśnie do nich odnosiła się nazwa "Ostseehotel" z mapki?
Na forum oliwskim znalazłem zdjęcie owego budynku zamieszczone przez użytkownika Boxplio:
Cytat:
Na pocztówce kawiarnia "Conditorei und Café Fox".
Około 1905 roku właścicielem budynku, wówczas "Ostsee Hotel" był Carl Dumöse.
W przewodniku wydanym około 1910 roku występuje właściciel ( Ostsee Hotel ) o nazwisku Thymian
Rzeczywiście, z mapki wynika, że chodzi o ten budynek. Poza tą mapką nie natknąłem się nigdzie indziej (w źródłach niemieckojęzycznych) z określeniem "Ostseehotel", ani nie słyszałem o właścicielu Carlu Dumöse (chyba raczej Dumröse?).
O czym już wspominałem budynek przechodził z rąk do rąk na przełomie XIX/XX wieku. Litograficzna widokówka z końca XIX w. jako właściciela wymienia niejakiego R. Kammerke. Po nim schedę musiał przejąć Otto Thymian, chyba że był ktoś jeszcze w międzyczasie.
Ciekawostka: jeszcze gdy Thymian był właścielem budynku, to tuż przed frontem budynku od strony stawu, stał wysoki krzyż przydrożny z figurką Chrystusa. Niemal identyczny z tym jaki stoi tam do dzisiaj, ale 30 m. dalej - po drugiej stronie Kaplicznej, bliżej przystanku tramwajowego. Na pocztówce z okresu gdy budynek był własnością Theodora Foxa tego krzyża już nie ma.
_________________ BillyBoy na kłopoty ma zawsze środek złoty.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
Ale nie o to Ci chodziło 
wiem .....
