Karol - Pon Paź 19, 2009 8:19 am Temat postu: Maidloch Witam serdecznie,jak przetłumaczyć nazwę bastionu Maidloch ? Obecna nazwa Żubr nie ma chyba nic wspólnego ze dawną nazwą. Mam też wątpliwości co do "Bramy Wyżynnej" - dawniej nazwana była "das Hohe Thor" a więc Brama Wysoka. Tendencja powrotu do danych nazw jest zauważalna n.p. Złota Brama jest już nazywana Bramą Długouliczną jak dawniej . Wdzięczny będę za pomoc. Pozdrawiam Karol Corzano - Pon Paź 19, 2009 11:11 am
Ale to chyba nie dzięki "tendencji", a ostatniej renowacji. 
Sabaoth - Wto Paź 20, 2009 7:57 pm
Tak była często opisywana przed wojną w polskich przewodnikach i na zdjęciach, no może z przestawieniem wyrazów - Wysoka Brama. Pisząc drugi tom mojego przewodnika też chciałem przetłumaczyć z niemieckiego nazwy bastionów ale w końcu uznałem, że chyba lepiej będzie zastosować przyjęte w polskiej literaturze nazwy. Piotr - Sro Paź 21, 2009 4:32 pm Witam W tomie II Historii Gdańska jest wzmianka o Bastionie Babidół (Żubr). Babidół miałby jakieś umocowanie w tłumaczeniu nazwy Maidloch - tak na żywca: Maid - dziewczyna, Loch - dziura. Ale jest to chyba trochę dęte. Skąd się wziął Żubr, nie bardzo mogę dociec. Może ten Maidloch to nazwisko?? Piotr Sabaoth - Sro Paź 21, 2009 6:55 pm Jak już wspomniałem wyżej, pisząc II tom mojego przewodnika "przespacerowałem" się po nazwach bastionów. Natrafiłem na sporo nieścisłości w tłumaczeniu nazw. W końcu skorzystałem z ogólnie przyjętych nazw polskich, które nie są dokładnym tłumaczeniem (przynajmniej nie w każdym przypadku) nazw niemieckich. I tak zaczynając od Petershagen / Pietraszka / Zaroślaka mamy: - bastion Gertrud czyli dzisiaj bastion Św. Gertrudy - Maidloch, co znaczyć mogło "loch dziewic" dzisiaj Żubr - Wolf czyli Wilk i tak nazywa się on dzisiaj - Aussprung czyli Wyskok - Bär czyli Miś - Kaninchen czyli Królik tu, oprócz nieszczęsnego Maidlocha nie ma dużych rozbieżności, kolejne bastiony zniwelowane przed I wojną światową nosiły nazwy: - Roggen, czyli Żytni zwany w literaturze Ogrodowym - Ochs czyli Wół i tak nazywany jest w literaturze polskiej - Löwe czyli Lew, też bez zmian - Einhorn czyli Jednorożec - Braun Ross czyli w tłumaczeniu Gniady Koń, w literaturze występuje jako Młyński dalej było już ujście Motławy. danziger - Sro Paź 21, 2009 8:15 pm
Wychodzi z tego dziewczęca dziura 
Piotr - Sro Paź 21, 2009 8:20 pm Musowo z tego powodu zmienili nazwę na żubra Piotr mikado - Pon Sty 18, 2010 8:06 pm Maid to może być również dziewica lub pokojówka. Sama się zdziwiłam, jak to tłumaczyłam dosłownie.. Ja zauważyłam nieścisłość na jednej z map - Dworzec Brama Nizinna to Leege Tor, a sama Brama Nizinna to Liege Tor. Skąd te rozbieżności i która forma jest poprawna? norveg - Pon Sty 18, 2010 8:19 pm
W przewodniku Orłowicza z 1928 r. brama ta nazywana jest Złotą. Aczkolwiek autor zaznacza, że Niemcy nazywają ją Długouliczną: „Złota Brama, przez Niemców zwana Langgassener Tor (Brama Długouliczna)” [M. Orłowicz „Ilustrowany przewodnik po Gdańsku”, 1928, s. 76] Natomiast o Bramie Wyżynnej autor napisał: „Wysoka Brama (Hohes Tor), która raczej powinna zwać się »Wyżynną«, gdyż wiodła ku Wyżynom Gdańskim (Danziger Höhe)” [M. Orłowicz „Ilustrowany przewodnik po Gdańsku”, 1928, s. 73] Krzysztof - Sro Sty 09, 2013 5:54 pm
Odgrzewam temat z nadzieją, że ktoś wie, od kiedy tego "Żubra" mamy. Czy to dopiero po 45 roku? Czy może już wcześniej? Co do samego "Maidloch" to wydaje mi się bardzo prawdopodobne, że w miejscu w którym powstał, wtedy poza miastem, mogła istnieć karczma o takiej nazwie. Wprawdzie "Babi Dół" ("Babie Doły") to polskojęzyczna nazwa karczem, a Niemcy używali raczej "Poggenkrug", ale tu mogła być "Maidloch". Przecież to na przedłużeniu "Poggenpfuhlu" http://forum.dawnygdansk....ighlight=zbytki pumeks - Sro Sty 09, 2013 7:23 pm Żubra urobiono od nazwy Aurochs, która pojawia się na niektórych dawnych planach jako alternatywna wobec Maidlocha. Analogicznie Bastion Ogrodowy - przeważnie zwany Bastion Roggen, ale czasem też Herrengarten (żeby było śmieszniej, ulica o identycznej nazwie Herrengarten została spolszczona jako Sadowa, nie Ogrodowa). Podobnie zresztą Aurochs to raczej Tur, a nie Żubr 
Polskie nazewnictwo bastionów, i w ogóle wielu historycznych elementów fortyfikacji ustalał prawdopodobnie prof. Jerzy Stankiewicz w Zakładzie Historii Architektury PG. EwkaW - Czw Sty 10, 2013 2:31 am
a wspomagali go z całą pewnością m.in.Jadwiga Habela i Janusz Ciemnołoński. Tam to była atmosfera, historia wisiała w powietrzu, pamiętam to z lat 60-tych Pasjonaci, naukowcy z krwi i kości 
pumeks - Czw Lis 27, 2014 10:29 am
W zeszłym tygodniu byłem na odczycie Andrzeja Januszajtisa, na nieco inny temat, jednak mimochodem Prelegent wspomniał nazwę Maidloch: według niego, pierwotnie oznaczała ona jakieś zakole, zawirowanie Motławy, które po usypaniu fortyfikacji bastionowych i skierowaniu wód rzeki nowym korytem przez Kamienną Śluzę, zniknęło, zaś jego nazwę przeniesiono na nowopowstały bastion. MłodyBocieK - Nie Lis 04, 2018 11:08 am Maidloch jako dębina oraz wytłumaczenie sprzed wieku: pumeks - Nie Lis 04, 2018 2:47 pm
Autor tego tekstu to nasz forumowicz Stary Szkot, ten sam który tu na FDG przedstawiał teorię na temat etymologii nazwy Poggenpfuhl. MłodyBocieK - Nie Lis 04, 2018 9:37 pm
C'est la vie... się rozeszło towarzystwo. Krzysztof - Pią Sty 11, 2019 10:25 am
Ciekawe informacje na ten temat znalazłem na mapie A. Gersdorffa z 1815, gdzie autor przerysował w ramce starszą mapę Gdańska z 1615 ("Dantzigk, Graff Mauritz von Nassauwen"). Z tego plany, z 1615 wynika, że w miejscu późniejszego bastionu (tu naszkicowany jako projektowany) istniała jakaś śluza o nazwie "M.... Loch". Nie potrafię odczytać pierwszego członu, ale na "Maid" to mi nie wygląda. Druga część "Loch" - dziura, otwór jak najbardziej pasuje do śluzy. Na planie z 1815 bastion jest opisany jako "Bastin Medelloch". I tu prośba do znających język niemiecki (bo ja tylko ze słownikiem - a tam "Medel" nie znalazłem) może spróbujecie rozszyfrować 
MłodyBocieK - Sob Sty 12, 2019 10:59 am Nie, żebym znał niemiecki, ale... ten Medel się kojarzy z tą Magd (Megde) z 1615 (przynajmniej fonetycznie: bund dojczer medel )
pumeks - Sob Sty 12, 2019 7:07 pm Też mi się wydaje, że Megd, Magd, Maid a także Mädel to są wszystko określenia, hmmm, "dziewki" (jak u nas od "dziewki" urobiono "dziewczynę", tak w nowszym niemieckim z "Magd" urobiono "Mädchen") Krzysztof - Sob Sty 12, 2019 7:45 pm Czyli nie dendrologiczne pochodzenie tej nazwy, a jednak seksualne. Taka nazwa wydaje się zupełnie irracjonalna w przypadku bastionu, ale nazwanie tak niewielkiej (i być może ciasnej) śluzy już jest uzasadnione. pumeks - Sob Sty 12, 2019 9:24 pm
Wróć na poprzednią stronę, do mojego wpisu z 27 listopada 2014. Pan Andrzej Januszajtis mówił na jakimś odczycie, ze ta nazwa pierwotnie oznaczała obiekt hydronimiczny - głębinkę albo wir w zakolu Motławy - a dopiero wtórnie została przeniesiona na śluzę, potem na bastion. Krzysztof - Sob Sty 12, 2019 9:38 pm
pumeks - Sob Sty 12, 2019 10:21 pm No tak, to mój skrót myślowy. Nie pamiętam już, co dokładnie mówił ale nacisk miał być na to, że sama nazwa mogła powstać jeszcze zanim zaczęto zakładać w tej okolicy śluzy.
MłodyBocieK - Nie Sty 13, 2019 9:00 am
...i brzmieć: Modra Łacha
MłodyBocieK - Czw Sty 17, 2019 8:11 pm Nie byliśmy sami z Megdeloc(h)... Zdaje mi się, że bez patentowanego germanisty (może w szerszym znaczeniu tego terminu, niż ów potoczny filolog niemiecki) nic więcej nie da się tu wykoncypować nad podane już wyjaśnienia. Wydaje mi się, że wspomniana w linkowanym przeze mnie wcześniej artykule dębina traci punkty... choć artykuł mi się podoba 
tadter - Czw Sty 17, 2019 8:27 pm "Maid" dawno temu znaczylo, pochodzilo od "meiden" - czyli "omijac'". Moze wtedy powstala ta nazwa "Maidloch", albo byla tylko uzywana przez mieszkancow i spacerowiczow, zeby ostrzegac przed czyms? Na przyklad przed niebezpiecznymi wirami, czy jakims mulistym dnie? A potem mogla sie oficjalnie przyjac. "Maid" to tez po angielsku - "Dienstmädchen" - czyli "Magd" = dziewczyna do prac w obejsciu (przewaznie na wsi), sluzaca, pokojowka. To takie moje rozmyslania... Krzysztof - Czw Sty 17, 2019 11:05 pm
Ta krótka odnoga wiślana powyżej Cypla Mątowskiego, jest opisana jako Meideloch i na innych mapach. Krzysztof - Pią Sty 18, 2019 12:22 pm Wczoraj wstawiłem ryciny z artykułu J. Makowskiego "MĄTOWSKI CYPEL I JEGO PRZEZ WIEKI KSZTAŁTOWANIE". Z tego artykułu: Prawdopodobnie w 1506 r. na prośbę (żądanie) Gdańska przekopano Grosse Campe i skierowano wody Nogatu do koryta Wisły. Prawdopodobnie w 1554 r. na prośbę (żądanie) Elblążan poniżej, na długości L = 490 m dokonano drugiego przekopu pomiędzy nurtem Wisły i Todte Lache (danym korytem Nogatu).
Na dole strony wyjaśnienie tej *
Nazwę naszej gdańskiej śluzy i tego przekopu łączy ich hydrotechniczna funkcja. Najprawdopodobniej nadali je wodniacy (flisacy) i to oni musieli ją upowszechnić. Nie wydaje mi się, żeby były to nazwy pochlebne. Jedno i drugie miejsce musiało być uciążliwe dla wodniaków. |
