Wysłany: Sro Maj 12, 2004 9:53 am Re: Dworzec "Gdańsk-Brama Oliwska"
pumeks napisał/a:
Niestety, nikt nie podał konkretnej daty tego przedłużenia linii, ani założenia dworca Brama Wyżynna. Mam zresztą wrażenie, że dla wszystkich tekstów, które widziałem, źródłem było jedno zdanie w "Danzig und seine Bauten". Inaczej uważają jednak autorzy "Kroniki Gdańskiej", którzy w ogóle pomijają fakt istnienia dworca Brama Oliwska i twierdzą, że dworcem końcowym linii Zachodniopomorskiej był dworzec Brama Wyżynna.
Sytuacja jest o tyle skomplikowana, że już w 1867 r. - 3 lata przed oddaniem dworca Brama Oliwska - powstała linia kolejowa biegnąca od Zaroślaka u podnóża wałów, a więc także w miejscu dworca Brama Wyżynna, do Nowego Portu. Teoretycznie więc, "przedłużenie" linii zachodniopomorskiej do Bramy Wyżynnej wymagało dołożenia jedynie krótkiego odcinka torów. Niestety, nie wiem, czy jest szansa na odnalezienie informacji, w którym roku to nastąpiło. A może ktoś z Was natrafi na datę budowy dworca "Brama Wyżynna"? to by tez mogło rozstrzygnąć sprawę.
Poszukaliśmy, znaleźliśmy (niewiele) i... się zdziwiliśmy.
Owóż dworzec przy Wyzynnej miał powstać od razu po wybudowaniu kolei do Nowego Portu. Ta linia powstała w 1867 roku, a dworzec przejął ruch pasażerski w 1870 roku, czyli to sie mniej wi.ęcej zgadza, w końcu budowa całej stacji pasażerskiej mogła trwac 2 - 3 lata. Oczywiście chodzi o ruch pasażerski od strony Tczewa czyli dawnej Ostbahn, prywatnej kolei Berlin - Królewiec.
I teraz zaczynają się schody. Bo w tymże 1870 roku dotarła do Gdańska od północy druga, konkurencyjna (też prywatna) linia z Berlina. Jej włascicielem była prywatna kompania... no właśnie tu nastało ogłupienie numer jeden. W Akademii napisałem, że to była Hinterpommerische Bahn. Tymczasem wczoraj w szpargałach (czyli w archiwalnych numerach Świata Kolei z lat 98 - 99) znalazłem inną nazwę: Berlin-Stettin Eisenbahn, o złowrogim skrócie BSE.
Tak czy inaczej, linia ta według Leszka Lewińskiego (znawcy tematu kolejowego z Rumi, bodaj najlepszego w regionie) miała kończyc się czołową stacją Am Olivaer Tor.
Tymczasem we wczesniejszym numerze ŚK niejaki Andrzej Massel twierdzi, że dworzec przy Bramie Oliwskiej był od początku tylko stacja towarową, bo pociagi pasażerskie od razu po otwarciu całej linii tynopomorskiej kierowano do Bramy Wyżynnej (!). Tu mamy jednak pewną rozbieżność. Bo ta linia na odcinku Gdańsk - Sopot była otwarta 1 lipca 1870 roku, a cała linia zaczęła funkcjonować dwa miesiące później, 1. września 1870 roku. I teraz nie wiem, który dworzec miałby obsługiwać pasażerski ruch od północy (czyli z Sopotu) przez te dwa miesiące?
Co więcej dlaczego L.Lewiński twierdzi, że linia tylnopomorska kończyła się przy Bramie Oliwskiej?
Następny problem. Obydwa połączenia do Berlina (Ostbahn przez Tczew i Hinterpommerische Bahn przez Sopot) były własnością prywatną i konkurowały ze sobą! Tak było do 1877 roku, kiedy Ostbahn przejęła Hinterpommerische Bahn (od 1880 roku obydwie były państwowe). Dlaczego jedna kompania miałaby udostępniać przez siedem lat konkurencji swój dogodnie połozony dworzec? I po co w takim razie budynek dworca przy Oliwskiej miałby być tak elegancki?
Z drugiej strony, należący do Ostbahn tor do Neufahrwasser istniał dosłownie OBOK dworca przy Bramie Oliwskiej. Połączenie obydwu linii wymagałoby dosłownie kilku rozjazdów...
Najgorsze jest to, że jedyne wiarygodne źródła są mi raczej niedostępne. Są to albowiem wydane w 1988 i w 1990 roku dwie części historii kolei w Prusach Wschodniech i Zachodnich. Oczywiscie wydane w Niemczech...
Ostatnio zmieniony przez Zoppoter Sro Maj 12, 2004 10:04 am, w całości zmieniany 1 raz
Wysłany: Sro Maj 12, 2004 9:56 am Re: Dworzec "Gdańsk-Brama Oliwska"
Najgorsze jest to, że jedyne wiarygodne źródła są mi raczej niedostępne. Są to albowiem wydane w 1988 i w 1990 roku dwie części historii kolei w Prusach Wschodniech i Zachodnich. Oczywiscie wydane w Niemczech...
A może ktoś się kręci po antykwariatach w Niemczech i mógłby znaleźć te pozycje...?
Ostatnio zmieniony przez Zoppoter Sro Maj 12, 2004 9:59 am, w całości zmieniany 1 raz
No, Profesorze, dzięki za wysiłek badawczy - choć w sumie jesteśmy prawie w tym samym miejscu, gdzie byliśmy.
Faktycznie, dworzec przy Bramie Oliwskiej jest dość elegancki - na pewno bardziej niż stary "Brama Wyżynna", ale z drugiej strony ustępuje okazałością dworcowi Brama Nizinna, a może nawet (sprawa do dyskusji) zachowanemu do dziś dworcowi w Oliwie. [pytanie dodatkowe: czy budynki dworcowe w Oliwie (istniejący), Sopocie i Wrzeszczu (znane ze zdjęć archiwalnych) powstawały od razu w 1870 r., czy może ich budowa była rozłożona w czasie?].
Z drugiej strony, po co w tym miejscu dworzec towarowy? Stocznia Schichaua, położona faktycznie bardzo blisko dworca, zaczęła powstawać dopiero od 1889 roku. Nie bardzo wiem, jak wyglądała ta okolica ok. 1870 r.....
Zdaje się, że bez zajrzenia do gazet z 1870 r. nie będziemy znali odpowiedzi na pytanie, czy dworzec przy Bramie Oliwskiej kiedykolwiek obsługiwał ruch pasażerski, czy też może od razu był jedynie dworcem towarowym.
Faktycznie, dworzec przy Bramie Oliwskiej jest dość elegancki - na pewno bardziej niż stary "Brama Wyżynna", ale z drugiej strony ustępuje okazałością dworcowi Brama Nizinna, a może nawet (sprawa do dyskusji) zachowanemu do dziś dworcowi w Oliwie. [pytanie dodatkowe: czy budynki dworcowe w Oliwie (istniejący), Sopocie i Wrzeszczu (znane ze zdjęć archiwalnych) powstawały od razu w 1870 r., czy może ich budowa była rozłożona w czasie?].
Z drugiej strony, po co w tym miejscu dworzec towarowy? Stocznia Schichaua, położona faktycznie bardzo blisko dworca, zaczęła powstawać dopiero od 1889 roku. Nie bardzo wiem, jak wyglądała ta okolica ok. 1870 r.....
Zdaje się, że bez zajrzenia do gazet z 1870 r. nie będziemy znali odpowiedzi na pytanie, czy dworzec przy Bramie Oliwskiej kiedykolwiek obsługiwał ruch pasażerski, czy też może od razu był jedynie dworcem towarowym.
Dysproporcje w "elegancji" dworców brzy Bramach Nizinnej i Oliwskiej mogły wynikać z możliwosci finansowych obydwu kompanii. Ostbahn była zdaje się popierana przez rząd pruski...
Co do dworca w Oliwie: To był dosyc typowy (by nie rzec seryjny) budynek kolejowy na kolejach niemieckich. Z czerwonej nietynkowanej cegły. Tynk połozyli tam dopiero Polacy po II wojnie światowej, w ramach maniakalnego wręcz tynkowania pruskiego budownictwa z czerwonej cegły. W latach 90-ych dodatkowo dworzec w Oliwie został ładnie odświeżony i rzeczywiście teraz wygląda bodaj najlepiej ze wszystkich dworców w trójmieście. Poza Dworcem Głównym w Gdańsku rzecz jasna.
Tymczasem dworzec Am Olivaer Tor ma formę raczej nietypową, był bardziej ozdobny (ściany tynkowane, ale portale okienne i drzwiowe z gołej cegły, wysokie nietypowe okna dopiero później wymienione na małe, typowe dla pruskiego budownictwa).
Dworce w Sopocie, Oliwie i Wrzeszczu chyba powstały razem z koleją tylnopomorską, ale sprawdzę to jeszcze.
Czy stacja towarowa była potrzebna przy Bramie Oliwskiej? Z punktu widzenia kompanii kolejowej tak. Bo to było jedyne i jednocześnie najbliższe Gdańskowi miejsce dla takiej stacji. Brak przemysłu w okolicy nie ma znaczenia, mogło chodzić wyłącznie o przeładunki z kolei na transport drogowy (czyli konny) i na odwrót. Transport drogowy odgrywał role dowozu i odwozu towarów.
Czy stacja towarowa była potrzebna przy Bramie Oliwskiej? Z punktu widzenia kompanii kolejowej tak. Bo to było jedyne i jednocześnie najbliższe Gdańskowi miejsce dla takiej stacji. Brak przemysłu w okolicy nie ma znaczenia, mogło chodzić wyłącznie o przeładunki z kolei na transport drogowy (czyli konny) i na odwrót. Transport drogowy odgrywał role dowozu i odwozu towarów.
Aha. Warto zwrócić uwagę, że w okresie funkcjonowania dworca Brama Nizinna, miał on dość dobre połączenie komunikacyjne ze śródmieściem (linia tramwaju konnego przez ulicę Toruńską, a następnie Żabi Kruk). Trudno powiedzieć, jak wyglądał teren przy dworcu Brama Oliwska - o ile dobrze pamiętam, w okresie jego budowy nie było jeszcze Parku Steffensa, więc może jakieś tory tramwajowe dochodziły aż pod budynek dworca? Czy ktoś ma plan Miasta z lat tuż po 1870 r. obejmujący tę okolicę?
Aha. Warto zwrócić uwagę, że w okresie funkcjonowania dworca Brama Nizinna, miał on dość dobre połączenie komunikacyjne ze śródmieściem (linia tramwaju konnego przez ulicę Toruńską, a następnie Żabi Kruk). Trudno powiedzieć, jak wyglądał teren przy dworcu Brama Oliwska - o ile dobrze pamiętam, w okresie jego budowy nie było jeszcze Parku Steffensa, więc może jakieś tory tramwajowe dochodziły aż pod budynek dworca?
Tego nie wiem, ale smiem wątpić. To było poza miastem wtedy jeszcze otoczonym wałami obronnymi. Nie sądzę, żeby jakiś tramwaj wyjeżdżał poza miasto. Ale oczywiście moge się mylić.
Tego nie wiem, ale smiem wątpić. To było poza miastem wtedy jeszcze otoczonym wałami obronnymi. Nie sądzę, żeby jakiś tramwaj wyjeżdżał poza miasto. Ale oczywiście moge się mylić.
No... w 1873 r. uruchomiono tramwaj konny na trasie Gdańsk - Wrzeszcz - Oliwa...
No... w 1873 r. uruchomiono tramwaj konny na trasie Gdańsk - Wrzeszcz - Oliwa...
Ooo. No to zmienia postac rzeczy. Nie wiedziałem. A Twoje źródło informacji na ten temat nie wspomina nic o ewentualnym przystanku lub odgałęzieniu pod dworcem?
A Twoje źródło informacji na ten temat nie wspomina nic o ewentualnym przystanku lub odgałęzieniu pod dworcem?
No własnie nie :( teoretycznie od przystanku na Wielkiej Alei mającego nawet obecnie nazwę "Brama Oliwska" jest dość blisko, ale jednak dla wygody pasażerów warto by wprowadzić dodatkowe odgałęzienie w stronę dworca...
Kiedyś "30 Dni" dołączyło taki przewodnik po Mieście wydany zdaje się ok. 1891 r. Ciekawe, czy istnieją takie materiały z początku lat siedemdziesiątych XIX wieku... Wiele by się mogło dzięki nim wyjaśnić.
teoretycznie od przystanku na Wielkiej Alei mającego nawet obecnie nazwę "Brama Oliwska" jest dość blisko, ale jednak dla wygody pasażerów warto by wprowadzić dodatkowe odgałęzienie w stronę dworca...
No, ale pewnosci, że obecny przebieg torowiska tramwajowego jest taki sam, jak w 1873 roku też nie mamy. Może wtedy przechodziło blizej dworca, albo wręcz specjalnie zbaczało w tamtą stronę...?
Na temat tego dworca można przeczytać w Wydziale Kolejnictwa przesławnej Akademii.
PS. Chciałem tu załączyć fotkę dworca Brama Oliwska, ale znów nie mam odpowiedniego okienka
A tak w ogóle, to moze Rektór zechce umieścić w odpowiednim wykładzie zdjęcia profesora Pumeksa. I przy okazji tło Wydziału i wykładu o Gdyni by poprawił. W wykładzie o Gdyni by jeszcze dodał drugiego autora...
E no, tak nie można zgodnie z zasadą domniemania niewinności, jeśli dotąd tego nie zrobił to prawdopodobnie nie miał jak (brak czasu?). A ja wertuję "kronikę Gdańską" i wyszło mi, że jednak dworzec "Brama Wyżynna" powstał już w 1867 r. - napiszę o tym jutro, w nowym wątku.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Nie możesz ściągać załączników na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
zgodnie z zasadą domniemania niewinności, jeśli dotąd tego nie zrobił to prawdopodobnie nie miał jak (brak czasu?). A ja wertuję "kronikę Gdańską" i wyszło mi, że jednak dworzec "Brama Wyżynna" powstał już w 1867 r. - napiszę o tym jutro, w nowym wątku.
