Dwie pary do śluzowania przy wysokiej wodzie na zewnątrz miasta i jedna (między nimi) do powstrzymywania wysokich wód wiślanych przed cofką na Żuławy.
Przyglądnąłem się tym rycinom jeszcze raz i doszedłem do wniosku, że popełniłem błąd na tej rycinie:
Tu przypuszczalnie też powinny być 4 pary, ale rytownikowi nie "pokazały się" te czwarte, z pod mostku i to mnie zmyliło.
Powinno być:
Dwie pary wrót bliżej miasta służyły do śluzowania przy wyższej wodzie w mieście (żółty kolor), a 2 pary południowe do śluzowania przy spiętrzeniu Motławy na Żuławach. Kolorem czerwonym zaznaczyłem wrota narysowane, na rycinie z 1810 r., jako zamknięte, a błękitnym te współpracujące przy śluzowaniu na wyższą wodę poza miastem.
Dzięki Krzysztofie. Nie wiedziałem, że to od strony miasta były wszystkie śluzy. Pierwsza od strony miasta istnieje i obecnie. Odległość między skrajnymi śluzami jest trochę mała jak do wprowadzania większych jednostek. Zresztą szerokość kanału też wielka nie jest.
Z tego wynika, że poziom wody między grodzami był taki, jak i poza nimi, a jedyną ich rolą było wymuszenie przepłynięcia statków między wysepkami, gdzie mogły być przepuszczone lub zatrzymane.
_________________ Tanie nie może być dobre, drogie nie musi.
Odległość między skrajnymi śluzami jest trochę mała jak do wprowadzania większych jednostek.
Tam gdzie piszesz "śluzami", powinno być raczej wrotami. W polskim znaczeniu śluza to cały kompleks: wrota dolne, komora, wrota górne (chociaż znam jaz na Dolnym Śląsku nazwany "Śluza nr 2").
Ta odległość między wrotami to około 20 m. Dla łodzi motławskich to było wystarczająco.
Faktycznie wyraziłem się nieprecyzyjnie. Pomierzyłem na mapie 21,5 m x 7 m. Rzeczywiście tylko statki motławskie mogły tamtędy wpływać. Fosa z tego co widać na mapach wygląda na odseparowaną od Wisły.
_________________ Tanie nie może być dobre, drogie nie musi.
Dokumentacja ma powstać m.in. na remont i odbudowę istniejących zabytkowych kierownic, w tym remont wieżyczek - czyli właśnie "panien". Prace obejmą także remont i wykonanie nowych ubezpieczeń brzegowych tzw. "świńskich głów". W ramach inwestycji powstanie monitoring wizyjny wrót przeciwpowodziowych, wykonany zostanie automatyczny system pomiaru poziomu wody na stanowisku górnym i dolnym. Konserwacji poddana zostanie komora byłej śluzy i wrót przeciwpowodziowych, jaz i Kanał Młyński.
Numer inwentarza:
MHMG-IN-687
Tytuł tematu:
Gdańsk - woda
Technika wykonania:
druk
Wymiary [cm]:
9 x 14
Materiał:
papier
Zakład fotograficzny:
Gottheil & Sohn
Opis tematu:
Przedstawienie rzeki, jeziora lub morza w obszarze Gdańska lub zwyczajowo kojarzonym z Gdańskiem.
Opis przedmiotu:
Widok na śluzę Kamienną. Napis na dole: DIE STEINSCHLEUSE. Na rewersie po lewej stronie napis: Danziger Heliogravüre-Postkarten. - Photogr. V. Gottheil & Sohn Danzig. Verlag W. F. BURAU, DANZIG. - Tore II, w lewym dolnym rogu napis: Erbaut 1619 bis 1621 durch die holländischen Wasserbaunmeister Wilhelm Jansen-Benning und Adrian Olbrants. Pocztówka w sepii.
Finansowanie
Zdigitalizowano ze środków programu MKiDN "Kultura Cyfrowa"
Prawa autorskie
Domena publiczna
To, że Kamienna Śluza powstrzymywała wysokie wody wiślane przed wtargnięciem na Żuławy Gdańskie korytem Motławy to powszechnie wiadomo, ale o tym, że przed wybudowaniem nowożytnych fortyfikacji też istniały takie zabezpieczenia to dotychczas nie wiedziałem.
Na tej mapie datowanej na 1615 rok widzę dwa systemy zabezpieczeń. W miejscu późniejszego Bastionu Żubr Maidloch wyraźnie zaznaczono śluzę opisaną "M..... Loch" (może ktoś pokusi się o rozszyfrowanie tego pierwszego członu bo na Maid to nie wygląda). Na Starej i Nowej Motławie zaznaczono również coś wyglądającego jak śluzy, opisane "Bahm" (?). Podejżewam, że to wcześniejsze konstrukcje, już nie używane w 1615 r.
Na wspomnianej wyżej mapie jest zaznaczonych sporo więcej nieznanych mi (obawiam się, że i poważniejszym badaczom historii gdańska) śluz. Z przedstawienia ich na mapie wnioskuję, że większość nie miała możliwości śluzowania statków, a nawet łodzi. Ich funkcją było zapewne utrzymywanie różnic poziomów wody po przeciwległych ich stronach. Na taką śluzę w przez którą można było przeprawić się łodzią z jednej na drugą stronę, przy różnicy poziomów wygląda ta pomiędzy starą fosą zamkową, a Brabanc Huss.
W rejonie ujścia Motławy zaznaczono 3 obiekty opisane jako "Bchm". Jeden w głównym korycie (przypuszczalnie z błędnie zaznaczonym kątem wrót) i dwa na tym Brabanc Huss. Te 3 śluzy uniemożliwiały wysokim wodom wiślanym wtargnięcie w obręb akwatorium miejskiego (cofka).
To, że w miejscu obecnej ulicy Śluza istniała śluza odcinająca sieć kanałów Dolnego Miasta wiadomo, ale, że wcześniej w tym miejscu była śluza odcinająca ówczesne kanały Olszynki nie wiedziałem. Ciekawe dlaczego ten kanał łączący Nenen Graben z Nową Motławą ma 2 równoległe koryta.
To, że w miejscu obecnej ulicy Śluza istniała śluza odcinająca sieć kanałów Dolnego Miasta wiadomo, ale, że wcześniej w tym miejscu była śluza odcinająca ówczesne kanały Olszynki nie wiedziałem. Ciekawe dlaczego ten kanał łączący Nenen Graben z Nową Motławą ma 2 równoległe koryta.
To chyba jest inne miejsce niż obecna ulica Śluza, szczególnie, jeśli Milchthor oznacza Bramę Stągiewną. Na planach z początku 19. wieku biegnie tym śladem ulica o nazwie Stinkgang, następnie jej nazwę zmieniono na Husarengasse, po 1945 na ul. Szwoleżerów, a później całkiem zniknęła.
Wschodnia część Husarengasse, odcięta po przebiciu ul. Łąkowej do Długich Ogrodów, zmieniła nazwę na Hintergasse, później przemianowano ją na Herrengarten (od pobliskiego bastionu), a dziś jest to ul. Sadowa.
Mam podejrzenia, że przebieg tego kanału na początku 17. wieku może się wiązać się z istniejącą w średniowieczu po południowej stronie Długich Ogrodów "Szkocką Groblą", która miała być jakby symetryczna do Angielskiej Grobli po stronie północnej.
PS. Kanał na Olszynce to raczej Newer (Nowy), a nie Nenen Graben.
Na tej mapie Brama Stągiewna jest opisana jako "Longe Gartens Thor"
Na większym fragmencie jest i Szkocka Grobla.
Na fragmencie z Zamczyskiem i Brabankiem polecam uwadze pięknie pokazany dźwig (podkreślony na fioletowo).
Na mapie z 1763 roku właśnie tam zaznaczona jest neue Schleuse, czyli nowa (i to raczej zastawka, a nie śluza). Otwarcie tej zastawki umożliwiało kontrolowane podtopienie
i mapkę zamieściłem.
Teraz zauważyłem, że takie odejście do spuszczenia wody z fosy na teren Olszynki istniało w 1929 r tylko. trochę bliżej Kamiennej Śluzy.
Na mapie z 1763 roku właśnie tam zaznaczona jest neue Schleuse, czyli nowa (i to raczej zastawka, a nie śluza). Otwarcie tej zastawki umożliwiało kontrolowane podtopienie
i mapkę zamieściłem.
Obrazek
Teraz zauważyłem, że takie odejście do spuszczenia wody z fosy na teren Olszynki istniało w 1929 r tylko. trochę bliżej Kamiennej Śluzy.
Ja tylko z nieśmiałością zapytam o tę mapę z 1763. Czy jest na niej Peterszawa i Biskupia? Gdzie znajdę tę mapę?
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum