Dawny Gdańsk

Żuławy, Kaszuby, Kociewie i inne miejsca bliższe lub dalsze - Zabytki rejestrowe Powiatu Nowodworskiego

Dostojny Wieśniak - Wto Maj 23, 2023 11:14 pm
Temat postu: Zabytki rejestrowe Powiatu Nowodworskiego
Jesteśmy ciągle na Mierzei. Dojazd jeszcze gorszy niż był. Gmina i samo Sztutowo niewielkie. Z zabudowy zabytkowej zachowało się niewiele, po wiatrakach trudno, choć nie jest to niemożliwe, znaleźć ślady. Biblioteki gminna i szkolna gromadzą zdjęcia, wspomnienia dawnych mieszkańców. Kto zechce, dotrze. Pozytywnie zakręceni ludzie, związani z Muzeum Obozu Stutthof (mam nadzieję, że nie pokręciłem nazwy) dłubią w przeszłości regionu, publikują efekty swoich działań. W recepcji muzeum można nabyć całą masę niedostępnych w innych miejscach publikacji. Choćby po to warto wdepnąć raz na jakiś czas w to koszmarne miejsce.
No ale do rzeczy.
Zabytki rejestrowe Gminy Sztutowo.

Sztutowo ul. Gdańska

Most drogowy zwodzony na Wiśle Królewieckiej w ciągu drogi państwowej nr 09171.
Most położony na południe od wsi Sztutowo, rozpięty nad końcowym odcinkiem Wisły Królewieckiej ok. 3 km od jej ujścia do Zalewu Wiślanego. Most ruchomy w Sztutowie powstał ok. 1934 r. i jest zbliżony konstrukcją, a także sylwetą do innych mostów ruchomych z tego okresu budowanych na Żuławach. Całkowita długość mostu wynosi 43,20 m, szerokość – 7,60 m, posiada on 5 przęseł o różnej rozpiętości. Przęsło środkowe jest konstrukcją stalową, zwodzoną, pozostałe są żelbetowe. Konstrukcję przęsła zwodzonego stanowią dwa dźwigary blachownicowe złożone ze środnika oraz pasów - dolnego i górnego. Dźwigary połączone są za pomocą nitów z trzema poprzecznicami, pomiędzy którymi sześć podłużnie stężonych wiatrownicami. Na podłużnicach zamocowane były belki i pomost drewniany stanowiący pierwotnie jezdnię mostu. Jak jest po remoncie, nie wiem. Pozostałe przęsła stanowią konstrukcje żebrowo - płytową, żelbetową, nawierzchnia jezdni pokryta jest asfaltem. Przęsła oparte są na filarach posadowionych na drewnianych palach wbitych w dno i brzegi rzeki. W środkowym filarze umieszczono komorę maszynowni. Do filara głównego przymocowana jest pionowa rama stalowa, na której opiera się przegubowo rama pozioma przeciwwagi zakończona stalową skrzynią balastu wypełnioną betonem. Przęsło ruchome i rama przeciwwagi połączone są za pomocą wieszaków przegubowych. Podstawowa zasada działania oparta jest na równoważeniu przez balast ramy poziomej ciężaru własnego przęsła zwodzonego. Napęd z silnika przenoszony był przez wały i przekładnie na koła zębate znajdujące się w nogach ramy pionowej. Na kołach zębatych oparto listwy w postaci drabinek. Podczas obrotu kół zaczepione o ich zęby listwy przesuwały się, ciągnąc przęsło do góry. Most w Sztutowie, podobnie jak identyczny w konstrukcji most w Rybinie posiadał napęd elektryczny z możliwością zamiany na ręczny.
Na tym moście kręcili jeden z odcinków serialu "Czterej pancerni i pies". Dumne władze Gminy upamiętniły ten fakt stosowną tablicą.

Dostojny Wieśniak - Wto Maj 23, 2023 11:18 pm

Sztutowo, ul. Gdańska 31
Dom z budynkiem gospodarczym z ok. 1901 r., bez cech stylowych. Dom murowany z cegły, tynkowany, na rzucie prostokąta, z gankiem wejściowym od południa, drewnianą werandą na osi elewacji ogrodowej i aneksem wejściowym przy szczycie wschodnim. Budynek jednokondygnacyjny z poddaszem użytkowym, nakryty stromych dachem dwuspadowym, krytym dachówką holenderką. na osi elewacji frontowej dwuosiowa facjata, nakryta dachem dwuspadowym, zwieńczona trójkątnym szczytem zdobionym gzymsem kroksztynowym i małymi sterczynami. Analogiczny detal występuje w obu szczytach budynku. Od strony podwórza w połaci dachu dwie lukarny. Elewacja zdobiona płaskim gzymsem kordonowym. Wnętrze dwutraktowe. Za budynkiem mieszkalnym usytuowany drewniany budynek gospodarczy. Wzniesiony na rzucie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym (dachówka holenderka), ściany odeskowane w układzie poziomym, narożniki opilastrowane.

Dostojny Wieśniak - Wto Maj 23, 2023 11:40 pm

Sztutowo, ul. Szkolna 13
Budynek szkoły wraz z budynkiem gospodarczym, wzniesione w latach 1864 – 1867.
Do budynku szkoły w latach 20-tych XX w. dobudowano aneksy. Budynki bez cech stylowych. Budynek szkoły wzniesiony na planie prostokąta, z dwoma późniejszymi aneksami od południa, murowany z cegły, tynkowany, dach dwuspadowy, kryty holenderką. Dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, od północy na osi ryzalit z wejściem głównym, nakryty osobnym dachem poprzecznym. Aneksy o zróżnicowanej wysokości nakryte dachami poprzecznymi w stosunku do kalenicy. Wnętrze dwutraktowe, zachowany układ pierwotny. Zachowana artykulacja elewacji w postaci gzymsów i opasek okiennych wykonanych w tynku. Drzwi wejściowe w elewacji północnej z zachowaną w nadświetlu datą budowy. Budynek gospodarczy na planie prostokąta, nakryty dachem dwuspadowym krytym holenderką, tynkowany, z wyjątkiem szczytów. Układ wnętrz zmieniony.
Tu mała dygresja. Dawnymi czasy, zatrudniając nauczyciela we wsi, zapewniano mu oprócz pensji, niespecjalnie powalającej, środki umożliwiające przetrwanie. Miejsce gdzie mógł hodować świniaka, krowę czy inne takie (o ich stan techniczny, dbała gmina). Marketów, nawet tych w wydaniu wioskowym, wówczas nie znano.

Dostojny Wieśniak - Wto Maj 23, 2023 11:55 pm

Sztutowo, ul. Muzealna 6
Hitlerowski obóz koncentracyjny Stutthof rozpoczął działalność 2.09.1939 r. i jako taki działał do 9.05.1945 r. Później sowieckie władze okupacyjne przekształciły to miejsce dość szybko w obóz przejściowy. Położony u nasady Mierzei Wiślanej w odległości 300 m na zachód od zabudowań wsi Sztutowo. W skład byłego obozu wchodzą: część SS-mańska – pd.-wsch. fragment terenu z obiektami: wartownią, komendanturą, garażami, budynkiem gospodarczym, barakiem administracyjnym – kantyną, barakiem administracyjnym – Rapportabteilung, psiarnią, willą komendanta obozu, bunkrami ziemnymi w skarpie pd., budynkiem ogrodnictwa, ogrodzeniem. Stary Obóz – obejmuje pd.-wsch. fragment terenu z następującymi budynkami: blokiem kobiecym, blokiem VIII i VIII a, komorą gazową, krematorium, fundamentami nieistniejących baraków, ogrodzeniem z wieżami strażniczymi i bramami.
Nowy Obóz – północna część terenu z 21 blokami – pomnikami w miejscach niezachowanych baraków. Tereny fabryczne – teren pn.-wsch. obozu z trzema halami dawnych Niemieckich Zakładów Zbrojeniowych.
Nowa Kuchnia – obiekt gospodarczy usytuowany w pn.-zach. części terenu.
Obszar dawnego obozu położony jest pomiędzy szosą Stegna – Sztutowo na południu, a nieutwardzonym duktem leśnym od pn. Od szosy prowadzą dwie drogi dojazdowe do obozu. Układ komunikacyjny wewnętrzny stanowią trzy osie – dwie równoległe na linii wsch.-zach. i trzecia boczna na linii pn.-pd. Na północ od duktu leśnego północnego znajduje się Stos Całopalny. Zieleń wysoka na terenie byłego obozu składa się z lasów sosnowych otaczających obóz od północy i zachodu. Od wschodu przylega pasmo drzew liściastych, od południa las mieszany z nasadzeniami sosnowymi na szczycie skarpy. Wewnątrz obozu zachowane pojedyncze nasadzenia. W pochodzących z epoki budynkach zachowała się masa detalu. Stolarka, okucia itd. Nie wiem gdzie wpuszczają zwiedzających ale warto się tam wkręcić.


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group