Dostojny Wieśniak - Pią Lut 12, 2010 11:58 pm Temat postu: Nostalgiczny wątek wspomnieniowy - tego już nia ma Wątek dedykuję pamięci Zbyszka Szafrańskiego. Pokazać chcę i zapraszam do wrzucania tego co z Żuław odeszło. Przez wieki gromadzone, modernizowane, przepadło. Zdjęcia porozrzucane po różnych wątkach, zgromadzić chcę w jednym miejscu. Ambitnym krytykom zaś, nie uznającym niczego poniżej Rembrandta, dziękuję. Jedźcie sobie do Niderlandów. Na początek prastary kościół w Fiszewie. Zdjęcia pochodzą z Die Bau - und Kunstdenkmaler des Kreises Marienburg Bernharda Schmida. Prawie jak leciało w tekście Schmida. Więcej na temat kościoła w Fiszewie W TYM MIEJSCU i TUTAJ Dostojny Wieśniak - Sob Lut 13, 2010 12:06 am I ciąg dalszy. Może się to komu przyda. Dostojny Wieśniak - Pon Lut 15, 2010 2:33 am Ladekopp, dzisiaj Lubieszewo. Obok gotyckiego kościoła Św. Elżbiety, istniał tu kiedyś zbór ewangelicki i mennonicki dom modlitwy. Kościół katolicki funkcjonuje, ulegając stopniowej degradacji z powodów różnych, o których może kiedyś w innym miejscu. Kościołów innych wyznań już nie ma. Pozostały tylko fotografie. Z inicjatywy wspomnianego na początku wątku Z.Szafrańskiego, uporządkowano teren dawnego cmentarza ewangelickiego, zabezpieczono ocalałe fragmenty nagrobków mennonickich. Fot. - "Zbór_ewangelicki_1" funkcjonuje też w formie pocztówki. Pokazane na zdjęciach przedmioty stanowiące wyposażenie zboru ewangelickiego, przepadły. Zdjęcia pochodzą z opracowania Schmida. TUTAJ inne ujęcie mennonickiego domu modlitwy z odniesieniem do źródła. Inne ujęcie zboru ewangelickiego W TYM MIEJSCU. Kasia_57 - Pon Lut 15, 2010 9:30 pm
Wielkie dzięki!!!! a swoją drogą, tyle tego, czego już nie ma 
I pytanie - czy wiadomo co się stało z domkiem wałowego tuż za mostem knybawskim? Właśnie wróciłam z Malborka i zauważyłam, że domku nie ma 
rozebrali??? "się" spalił??? Dostojny Wieśniak - Wto Lut 16, 2010 1:45 am
Aż tak daleko zimą nie docieram. Pomijając już to, że za włażenie na teren objęty "opieką" malborską, niektóre urzędniki walą po łapach.  Twój "mściwy krzyżacki topór" to mały pikuś przy polskim piekiełku. 
Kasia_57 - Wto Lut 16, 2010 2:43 pm
tja... wiem, wiem... 
tak czy inaczej - zniknął kolejny kawałek żuławskiego krajobrazu. 
Dostojny Wieśniak - Sro Lut 17, 2010 12:45 am
Nie znajduję żadnej fotografii tego miejsca. Jeżeli masz coś, wrzuć proszę. A tym czasem Schoneberg, dzisiejsze Ostaszewo. Miejsce zamieszkiwane już w czasach przedchrześcijańskich. Skan z "Obrazków z przeszłości Ostaszewa" L. Sobolewskiej-Kiszkiel pokazuje szkice przykładowych artefaktów z najdawniejszej historii tego miejsca. Nie mam niestety dostępu do materiałów archeologicznych. Za to niżej kościół Św. Jana Chrzciciela w Ostaszewie, spalony w 1945 przez jakiegoś nawiedzonego towarzysza partyjnego (Towarzysz zrzeszony w NSDAP, żeby nie było). Dzisiaj to trwała ruina. Więcej o historii kościoła i miejsca TUTAJ i TU O DENKMALU OSTASZEWSKIM . Malborski wątek poświęcony mieszkańcom Ostaszewa poległym na frontach Wielkiej Wojny, pamiętałem trochę inaczej. Pocięty albo co?
Dostojny Wieśniak - Sro Lut 17, 2010 12:54 am Reprodukcje powyższe ze Schmida oczywiście. To co niżej też. Ze spalonego kościoła udało się uratować część wyposażenia, a że to wątek poświęcony temu czego już nie ma, pominąć je sobie pozwalam. groszek - Sro Lut 17, 2010 2:00 pm D.W. to był świetny pomysł na nowy wątek  a nostalgia ...fakt i jeszcze ta pogoda .
Kasia_57 - Sro Lut 17, 2010 4:37 pm DW. - wątek naprawdę świetny!
Nie mam domku wałowego wiesz, zawsze tam był... i jakoś nie robiłam mu zdjęć. Mam ten w Leszkowach. Jak tylko śniegi zejdą to trzeba się wziąć za fotografowanie, bo ... nigdy nic nie wiadomo. Na marienburgu też nikt nic nie wie - zapytałam i cisza, ale są zdjęcia - http://www.marienburg.pl/files/dom_01_435.jpg
AnWe - Sro Lut 17, 2010 10:15 pm fajne są te płotki i drewniane bramy wokół kościołów..... Dostojny Wieśniak - Sro Lut 17, 2010 10:27 pm
Cieszy, że temat chwycił. Pamiętam jak za czarny numer "Spotkań z zabytkami" poleciała cała redakcja. Dzisiaj jakoś odwrotnie się dzieje. Za pokazywanie tego co może zniknąć, można mieć kłopoty. Uważaj na siebie. Niektórzy mają dłuuuugie ręce i kolekcję facjat do przyprawienia.
A bo to był malowniczy świat i jakoś tak zorganizowany, że zgroza bierze kiedy się na współczesność patrzy. O Żuławach jako całości myślę.
Dostojny Wieśniak - Sob Lut 20, 2010 12:10 am Tujsk, dawniej Tiegenort. wieś lokowana w połowie XIV wieku przez Wielkiego Mistrza Heinricha Dusemer. Budowę istniejącego do 1945 roku zboru ewangelickiego ukończono w roku 1604. Ludność wyznania rzymskokatolickiego z tej miejscowości, przynależała do parafii w Tiegenhagen, dzisiejszego Cyganka. Niestety nie znajduję w sieci innych zdjęć zboru, a szkoda. Dostojny Wieśniak - Sob Mar 13, 2010 1:40 am Troszkę wyżej zamieściłem zdjęcie nieistniejącego, mennonickiego domu modlitwy. W uzupełnieniu tematu - na zdjęcia różnych obiektów można trafić przy odrobinie szczęścia, z rysunkami nieco trudniej. Wrzucam więc trochę tego co mi ostatnio wpadło. Nie znam źródła. Skan z opisem niemieckojęzycznym. Może komuś się do czegoś przyda.
Dostojny Wieśniak - Sob Kwi 17, 2010 12:21 am Kościół w Gnojewie. Pod koniec ubiegłego roku podjęto działania ratunkowe. Temat raczej znany, często wracał w postach Fritzka. Osobny wątek poświęcony temu kościołowi funkcjonuje na Marienburgu. Tyle, że nie jest to wcale najstarsza świątynia szachulcowa na Pomorzu. Ta konstrukcja była standardem w czasach powstawania większości kościołów gotyckich na Żuławach. Z czasem ściany szachulcowe obudowywano cegłą czego ślady można znaleźć na przykład w Jezierniku, ukryte obecnie pod murłatą, na wschodniej ścianie poddasza kościoła w Lubieszewie czy w Cyganku. Sam kościół może jeszcze da się uratować, wyposażenie przepadło. Temat przywołuję z pozycji obserwatora tego co się tam teraz dzieje z życzeniami powodzenia wszystkim stronom, zaangażowanym w ten projekt.
Reprodukcje z opracowania Schmida. Podana na tych skanach skala, oczywiście ma się nijak do rzeczywistości. 
Dostojny Wieśniak - Pią Kwi 23, 2010 12:34 am Pordenowo, dawniej Pordenau. Wieś lokowana w pierwszej połowie XV wieku, w wieku XVII wtórnie zasiedlona przez Mennonitów. Dom modlitwy wybudowany w roku 1800. Drewniany z częścią mieszkalną dla pastora, salą nabożeństw z emporami. Wewnątrz na początku XX wieku Schmid odnotowuje zachowane tablice epitafijne z połowy XIX wieku. (Widoczne na 4.jpg). Filia flamandzkiej gminy wyznaniowej z siedzibą w Lubieszewie. Dom modlitwy zniszczony w 1945 roku. Na cmentarzu zachowane w zróżnicowanym stanie nagrobki. Ale o tym w innym wątku . Dostojny Wieśniak - Pon Gru 06, 2010 11:00 pm Wnętrze protestanckiego zboru w Nowym Stawie z kilkoma elementami wyposażenia. Dostojny Wieśniak - Sob Gru 18, 2010 12:55 am Budowę pierwszego ewangelickiego zboru w Kończewicach ukończono w roku 1647. Spłonął on w czasie wielkiego pożaru wsi 24 marca 1782 roku. Odbudowany, nowy zbór konsekrowano 14 września 1788 roku. Inwestycja kosztowała, wg kroniki parafialnej przytaczanej przez Schmida, 2160 talarów. Organy odbudował czy raczej zbudował mistrz (Orgelbauer) Paske z Gdańska za 2000 guledenów. Poświęcono je w Zielone Świątki 23 maja 1790 roku. Na początku XX wieku Schmid odnotowuje kilka cennych tablic epitafijnych, kilka przedmiotów wykonanych ze srebra w tym dzban sygnowany puncą Dawida Stahlenbrechera z Elbląga (1683-1710 r. pewnie chodzi o czas działalności warsztatu), kilka lichtarzy cynowych. Zdjęcia z opracowania Schmida. O kościele katolickim w Kończewicach tutaj. danziger - Sob Gru 18, 2010 1:30 pm Ciekawe umiejcowienie ambony. Pierwszy raz widzę coś takiego. Dostojny Wieśniak - Nie Gru 19, 2010 3:06 pm
Słabo ale tu widać. Podobne rozwiązanie funkcjonowało w Nowym Stawie, Lichnowach, Dworkowie i Palczewie. Niżej nieco powiększona ambona z Nowego Stawu.
Aartin - Nie Gru 19, 2010 7:36 pm Myślę, że tutaj będzie widać trochę lepiej układ. Kościół mennonicki w Hamburgu - Altonie: 
Dostojny Wieśniak - Pon Gru 20, 2010 2:12 am Zboczeniem z tematu to chyba nie będzie. Chociaż kościół w Palczewie istnieje, to już nieco inny kościół. Dzisiaj jest to filia Parafii Rzymskokatolickiej w Borętach. W uznaniu starań poprzedniego Proboszcza, kościół otrzymał w 2009 roku (chyba) tytuł - "Zabytku zadbanego" - prestiżowa nagroda MKiDN. Ale je nie o tym chcę mówić. Danziger wywołał temat ambon, umiejscowionych w nietypowych dla tego co oglądamy dzisiaj, miejscach. No nie ma jak tego zobaczyć w naturze, bo odeszło w przeszłość. Te nieliczne zbory ewangelickie jakie przetrwały, użytkowane są najczęściej przez parafie rzymskokatolickie a te, co jest zjawiskiem naturalnym, przystosowują je do własnych potrzeb. Bodaj najlepiej zachowanym, jest obecny kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela w Ostaszewie. Jeżeli kogo interesuje ten temat, polecam wizytę. Nie wiem kto i za co tam płacił ale do zrobienia zostało niewiele. Wracając zaś do tematu - ambona w Palczewie. Aartin - Pon Gru 20, 2010 8:37 am Na żyrandolu jest orzełek? Z tego co widzę, to żyrandol jest z epoki, bo jest na zdjęciu przedwojennym. Te maziaje - obrazy na ścianach to skąd pochodzą? Dostojny Wieśniak - Wto Gru 21, 2010 12:56 am Na żyrandolu jest w rzeczy samej orzełek miejscowy, z dwoma główkami. Zaś mazaje też lokalne. Wygrzebane spod innych mazaj, bardziej monochromatycznych. Między innymi za te działania nagroda wspomniana wyżej przytrafiła się ks. Zielińskiemu. Robi się zboczenie z tematu. Jeżeli chcesz go rozwinąć, załóż proszę osobny wątek. ruda - Wto Gru 21, 2010 4:45 am
W liturgice reformowanej najważniejszą częścią każdego nabożeństwa jest kazanie. Z tego powodu centralnym punktem jest ambona - kazalnica. Stół komunijny umieszczany był albo pod kazalnica albo z boku - zależało to już od tradycji konkretnego wyznania. W kościołach metodystycznych i niektórych ewangelickich centralne miejsce zajmuje stół a kazalnica jest z boku , ale też dominuje. Stąd te ustawienia ławek tak,aby skupić uwagę na kazaniu- było to pokazane na poprzednich fotkach. Dostojny Wieśniak - Sro Gru 29, 2010 3:04 am W miarę dokładny opis kościoła ewangelickiego w Gross Lichtenau wg Schmida: W roku 1842 na miejscu dawnego ryglowego zboru, pochodzącego z roku 1695, wzniesiono nowy. Nawę zbudowano jak poprzednio w technice ryglowej, nawiązującą do form średniowiecznych wieżę, wymurowano z cegły. Kamień węgielny położono 24 maja 1842 roku, poświęcenie nastąpiło rok później. Budową kierował inspektor budowlany Klopsch z Malborka, będący według wszelkiego prawdopodobieństwa również autorem koncepcji odbudowy (projektantem). Nawa miała wymiary 23,7 : 13,1 m . Ołtarz i ambona (kazalnica), wybudowane w 1842, były połączone i obramione dwoma kolumnami z jońskimi głowicami, z belkowaniem i szczytem. Ze starego kościoła pochodziły figury Marii i Jana, umieszczone w narożnikach szczytu, osiemnastowieczna snycerka, pochodząca z początku osiemnastego wieku chrzcielnica i dębowa skrzynia z żelaznymi okuciami. Z przedmiotów wykonanych ze srebra Schmid wymienia: 1. Kielich wysoki na 17 cm, ufundowany przez (inskrypcja) „Nikel. Thomas. Hans. Sielman 1605” Analizując formę i ornamenty, Schmid stawia pytanie – czy nie jest to przypadkiem przerobiony, dużo starszy kielich? Zachowała się na nim punca warsztatu (Meisterzeichen) – FL Brak cechowania miejskiego (Stadtstempel). 2. Kielich o wysokości 26 cm na okrągłej stopie z trzema aniołami i inskrypcją „ Georgius Schwartzwaldt, Teichgeschworner Ao 1647 d 22 Marty.” Punca CS należąca prawdopodobnie do Christiana Schuberta I działającego w tym okresie w Gdańsku. I tu brak cechy miejskiej. 3. Kasetka na hostię o wymiarach 6,5 : 11 cm z wypukłymi ornamentami i inskrypcją „Salomon Wilhelm 1711 Damerau”. Ponoć bardzo ładna robota malborskiego mistrza Georga Platz’a z jego puncą i cechą miejską. 4. Dzban na wino, wysoki na 27 cm, w kształcie pucharu, na pokrywce baranek. Inskrypcja: „Vom Kirche Geld gemach Ao 1752.” Cecha gdańska, punca (Marke) Joh. Cst. Lange i starsza punca Christoph’a Turck’a. 5. Srebrna łyżeczka z plecioną z drutu rączką, w 1728 roku podarowana przez Nathanael’a Schaplau’a. 6. Kielich mszalny podarowany przez (inskrypcja)– „Ester geb. Stobayn Seel Michel Schapelaun Nachgewassene Witwe 1699”. 7. Okucia agendy ( księga zawierająca teksty, formuły oraz przepisy dotyczące sposobu celebracji nabożeństw itd., bo nie ma obowiązku wiedzieć.) W wyposażeniu kościoła był też cynowy dzban na wino podarowany przez (inskrypcja) - „Michael Horn i Elizabeth Horn geb. Schapelauin Ao 1736 D. 11.Febr.” Trzy mosiężne lichtarze, jeden z sześcioma ramionami i krucyfiksem nad trzonem, zakończony u dołu lwią głową. Na krucyfiksie inskrypcja „S.S. 1716” Drugi, sześcioramienny z rozczłonkowaną gałką trzonu, zakończony był spłaszczoną kulą. Największy z nich miał dwa rzędy po sześć ramion, dwugłowego orła i kulę. Pochodziły one z osiemnastego wieku. Trzy dzwony zamówiono w warsztacie H. Bauera w Gdańsku w roku 1843. Na największym z nich umieszczono napis : „Johann Adler Konigl. Deichgraf zu Trappenfelde hinterliess der evang. Ge zu Gr. Lichtenau ein Legat zu einem Kirschthurm woraus auch diese drei Glocken angeschafft wurden 1843” . Schmid odnotowuje również żeliwny pulpit na ołtarzu z inskrypcją: „Zum Andencken Seines lieben Sohnes Johan Christoph der Anno 1735 den 2 Sepy seelig gestorben Verehrt dem Altar zur Zierde In Gros Lichtnau Martin Kroning Pracepto Damerrau. 1738“ Krucyfiks żeliwny z dziewiętnastego stulecia. Na ścianach tablice epitafijne z posrebrzanych blach przybitych do czarnych, drewnianych tablic. Najstarsze upamiętniają strażnika wałowego Thomasa, zmarłego w 1802 roku, Martina Forniera zmarłego w roku 1831 i proboszcza dr Johana Bobrika urodzonego w 1753 i zmarłego w 1836 roku. To tak z grubsza, mam nadzieję że bez porażających błędów. Jakoś tak sto lat po wspomnianej wyżej przebudowie/odbudowie, zbór przestał istnieć. Odszedł wraz z ludźmi dla których był ważny. Może kiedyś, gdzieś na jakimś forum, ktoś wrzuci zdjęcia ocalałego wyposażenia, może krąży to po żuławskich kościołach. Może zalega w magazynach jakiego Ermitażu? Zdjęcia zboru ewangelickiego w Lichnowach pojawiły się w tym wątku. Dostojny Wieśniak - Sro Sie 10, 2011 1:26 am W publikacji przywoływanej w innym wątku a wydanej przez Heimatbund der Neuteicher, znalazłem zdjęcie ołtarza wraz amboną w nowostawskim Ołówku. Oczywiście po ołtarzu i kazalnicy śladów próżno szukać. Dostojny Wieśniak - Pią Wrz 30, 2011 2:01 am Tak się rozpędziłem z tymi kościołami, że prawie zapomniałem, że istniało coś poza nimi. Żuławy, przed epoką gospodarki planowanej z tej czy innej centrali, w czasach stabilnych politycznie, kwitły. To był region rolniczy. A kiedyś z rolnictwa można było całkiem dobrze żyć. Ale i to było, minęło. Niżej nieistniejąca już stodoła. Takie byle co, ściśle związane z miejscem tak funkcją jak i, ośmielę się, architekturą. Właściciel pukając do przeróżnych drzwi przez kilka lat bezskutecznie, ze względów bezpieczeństwa, rozebrał to. Nikomu nie była potrzebna, wartości dla nikogo nie stanowiła. A gdzieś tam znalazłem dość starą metrykę tej budowli. Szkoda trochę, choć rozumiem człowieka. Działania odbyły się w zgodzie w wszelkimi przepisami i są na to papiery.
No to dla potomnych: Miro - Wto Cze 24, 2014 8:33 am Temat postu: Tiegenhagen 1932 Ładne zdjęcie z 1932 roku. "...der alte Fährmann Jacob Wittkowski am kleinen Holländer, an der Tiege in Tiegenhagen (1932)" Miro Post edytowany Poprawiona literówka spisana ze zdjęcia. DW Dostojny Wieśniak - Czw Cze 26, 2014 1:16 am Skoro już jesteśmy nad Tugą w Tiegenhagen. Dzisiejszy Cyganek widziany z perspektywy rzeki. W tle widoczny Św. Mikołaj, z wieżą jeszcze. Z tego co widać została rzeka jedynie. Źródło zdjęcia - B. Schmid - Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg. Dostojny Wieśniak - Pią Wrz 11, 2015 12:49 am 12 września ruszają Europejskie Dni Dziedzictwa organizowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Pani Minister Omilanowska zaszczyci swą obecnością Elbląg. Wojewódzkie otwarcie nastąpi o 13.30 w Żuławskim Parku Historycznym w Nowym Dworze Gdańskim. Dni otworzy p. Tomasz Błyskosz, dyrektor gdańskiego oddziału NID - u. Tego faceta zawsze warto posłuchać. Zaproszeni goście przejadą się kolejką wąskotorową do Cyganka gdzie będzie można zwiedzić min. kościół św. Mikołaja. Tegoroczne Dni Dziedzictwa dzieją się w intencji tego co straciliśmy. Lista jest długa, za długa by ją w całości przytaczać. A że w Cyganku też ma się coś dziać, to na marginesie wielkiej akcji, straty katolickiego kościoła farnego po 1945 roku: - rozebrana wieża kościoła, możliwa do odtworzenia, - wraz z wieżą przepadł bezpowrotnie dzwon z czasów zamierzchłych (fot. Schmidt) - nie wiadomo kiedy, skuto tynk z malowidłem średniowiecznym, (fot. Schmidt) - figura św. Katarzyny, przepadła, (fot. Schmidt) - ornat przebogaty, przepadł, (fot. Schmidt) - z widocznego na zdjęciu 7 wyposażenia zniszczeniu uległo wejście na ambonę, balustrada, część ławek, ok. 1/6 części pająka, wypełnienie okien w ścianie wschodniej (możliwe do odtworzenia), (fot. Schmidt) - kilka figur z baldachimu ambony (fot. Schmidt) - większość figurek anielskich (fot. Schmidt) - strop przemalowany, możliwy do odtworzenia (fot. Schmidt). A i tak jest to jeden z dwóch czy trzech kościołów z zachowanym, niemal kompletnym wyposażeniem. Straty przytoczone wyżej, choć bolesne jak każde straty, znikome jednak w skali Wielkich Żuław. Krawaciarze świętują w Elblągu, Was zapraszam do Cyganka. Ale włóżcie spodnie robocze, obcując z zabytkami, łatwo się pobrudzić. Edycja. NDG 11.09, Elbląg 12.09 pumeks - Pią Wrz 11, 2015 10:57 am
Cholera, znów nie będę mógł wziąć udziału 
Dostojny Wieśniak - Sro Cze 03, 2020 2:40 am Mennonickie domy modlitwy. Kliknij sobie, zrzuć na dysk. |
