Datowania planu bardziej niż "około 1640" chyba nie uściślimy.
Ja jednak popróbuję
Oczywiście Dahlberg wykonywał go później, ale ten plan, który "przerysowywał" ja datuję jeszcze jakieś 20 lat wcześniej. Pewne elementy tego planu wyglądają na projekt, a nie na plan "powykonawczy".
Najważniejsze wydaje mi się to, że rysunek przedstawia co innego niż zostało wykonane. Pomimo wizualnej sporej zbieżności tu przedstawione jest radykalnie inne rozwiązanie spiętrzenia Motławy dla potrzeb młyna przy Kamiennej Śluzie. Młyn ten był najprawdopodobniej jednym z ważniejszych elementów przygotowujących Gdańsk na dłuższe oblężenie. Przecież wróg mógł bardzo łatwo pozbawić miasto wody z Kanału Raduni. We wszystkich znanych projektach pojawia się młyn napędzany niższą, ale pewniejszą wodą z Motławy. Z praw fizyki wiadomo, że dla obracania koła młyńskiego oprócz wody potrzebna jest różnica jej poziomów przed i za kołem. Z tego względu obok młyna potrzebna była i śluza. Projektant oprócz już istniejących wałów wzdłuż koryta Motławy przewidział dwie grodzie "Cataracty" doprowadzające wysoką (pytanie - jak wysoką?) wodę do młyna. Te zapory (grodzie) miały zapobiec wlaniu się wody Motławy do fosy.
Tej koncepcji nie wykonano. To co widzimy na wszystkich planach rysowanych po wykonaniu fortyfikacji to zupełnie inne rozwiązanie.
Fosy wypełniono wysoką wodą i stały się one częścią zbiornika retencyjnego młyna. Zapory (grodzie) uniemożliwiające wylanie się tych wód do Motławy wykonano przy wyjściu Motławy z Gdańska. Na mapie z 1711 r. opisane skrótem "Bär.". To nieporównywalnie lepsze rozwiązanie. Zniszczenie przez wroga akweduktu Kanału Raduni kierowało jego wody na ten nowy młyn, a nie bezpośrednio do Wisły, tak jakby to nastąpiło, gdyby wykonano wariant przedstawiony na planie Dahlberga.
Mocno nieprecyzyjny sposób, w jaki na tym planie narysowane jest wyjście Motławy z Gdańska interpretuję tak, że i kopiowany projekt nie rozwiązywał precyzyjnie tego "skrzyżowania".
Na poniższych planach na niebiesko podkolorowałem zbiornik retencyjny (wysoką wodę)powyżej Kamiennej Śluzy.
Plan Gdańska, wykonany na podstawie rysunku Eryka Jónsena hr. Dahlbergh, kwatermistrza generalnego króla szwedzkiego Karola X Gustawa. Orginalny szkic został wykonany podczas Potopu Szwedzkiego, na polecenie Karola Gustawa. Zaś widoczny miedzioryt został wydany w "De rebus a Carolo Gustavo Sueciae Rege gestis", czyli historii panowania Karola X Gustawa, napisanej przez Samuela von Pufendorfa i opublikowanej w 1696 roku.
Dla przypomnienia: Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655–1660).
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
