Episkopalny Kościół Metodystyczny w Gdańsku w latach1894–1945 – zarys dziejów
Dziwnym trafem, jak dotąd ta gdańska grupa wyznaniowa nie doczekała się „książkowego” opracowania iwego historiografa. Spróbujmy więc wypełnić tę lukę.
Jej początki związane są z faktem odbywania w 1894 roku w Gdańsku służby wojskowej przez 2 członków niemieckiego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego (Bischöfliche Methodistische Kirche) - Otto Gniecha ze zboru przy Junkerstrasse w Berlinie i Wilhelma Kaufelda ze zboru w Neuruppin. W tych zborach pracowali oni w szkółkach niedzielnych. W czasie służby poznali oni bliżej nieznaną rodzinę z dziećmi, którym opowiadali historie biblijne (jedna z form ewangelizacji).
Pierwsza szkółka niedzielna odbyła się w dniu 11 lutego1894 roku w domu rodziny Dirksen przy Starych Domkach (Spendhaus-Neugasse). Jednak ze względu na rosnące zainteresowanie głoszonymi naukami nie tylko przez dzieci, ale i dorosłych już po kilku tygodniach zrodziła się potrzeba poszukania większego lokum, które znaleziono przy ul. Rybaki Górne 23 (Hohe Seigen 23).
Jednakże nie wszystkim podobała się misyjna działalność metodystów, na których anonimowo składano doniesienia na policję przekazującą je władzom wojskowym. Te zaś postawiły głosicieli przed sądem wojskowym. Na mocy wyroku sądu nakazano im, aby powstrzymali się od udziału w nabożeństwach ,a lekceważenie zakazu miało być traktowane jako nieposłuszeństwo.
Otto Gniech i Wilhelm Kaufeld utrzymywali żywe kontakty ze swymi zborami, którym posyłali sprawozdania ze swej pracy misyjnej. Trafiały one też do władz Kościoła m.in. superintendent a okręgu Karla Schella z Berlina szybko reagującego na problemy w Kościele. Widząc problemy na polu misyjnym w Gdańsku polecił pastorowi z Białogardu Hugonowi Güntherowi, aby raz w miesiącu w niedzielę odprawiał w Gdańsku nabożeństwo z kazaniem i otoczył opieką działającą już szkółkę niedzielną. Zwrócił się też do baronowej Langenau z Wiednia o wsparcie finansowe pracy Kościoła Metodystycznego w Gdańsku.
Praca młodych misjonarzy wsparta zewnętrzną pomocą zaowocowała utworzeniem w rok później gdańskiego zboru Episkopalnego Kościoła Metodystycznego (Bischöfliche Methodistische Kirche), a na liście nominacji Północnoniemieckiej Konferencji Gdańsk został ujęty jako okręg zborowy. Nominację do pracy w nim otrzymał świeżo upieczony pastor Paul Wenzel, który osiągał ogromne sukcesy na polu misyjnym i ewangelizacyjnym. Ze względu na olbrzymi napływ nowych wiernych i zainteresowanie głoszonymi naukami wynajęto większą salę przy ulicy Mariackiej 10 (Frauengasse10), która jednak szybko okazała się za mała. Po 18 miesiącach zbór wprowadził się do następnej wynajętej większej sali przy ulicy Piwnej 16 (Joppengasse16).
Młody pastor Wenzel wkrótce rozszerzył swą działalność poza teren Gdańska m.in. nawrócił rybaków ze Stogów, którzy chcieli go nawet wybrać na swego proboszcza. Jednakże ewangelicki konsystorz z Królewca szybko storpedował te działania posyłając swego proboszcza, aby przeszkadzał Wenzelowi w jego misyjnej pracy. W rok później gdański zbór liczył 31 członków i członków próbnych oraz 120 dzieci w szkółce niedzielnej. W owym czasie przeniesiono też pastora do Królewca, skąd trafił do Wrocławia
Jego następcą został pastor Richard Ramdohr, który sprawował swój urząd przez 6 lat (1896 – 1902) i zasłużył się przyjęciem do Kościoła 120 osób. Po nim gdańskim zborem zarządzał Jürgen Rasmussen senior , który wskutek zwiększania się liczebności wiernych zmuszony został po raz kolejny szukać większej sali. Wynajęto dom przy ulicy Św. Ducha 117 (Heilige-Geist-Gasse117), po czym kolejny.przy ul. Żabi Kruk 11 (Poggenpfuhl 11). W roku 1906 gdański zbór liczył 140 członów i członków próbnych, a jego zarządcy planowali od 1902 roku wybudowanie stałego zboru z zapleczem, ale projekty zostały odrzucone przez władze. Zadanie to do wykonania wziął na siebie pastor Heinrich Holzschuher (1906-1911). Budowa mimo wielu trudności trwała od 1906 do 1910 roku i zaowocowała postawieniem ceglanego okazałego zboru ozdobionego dla odróżnienia od sąsiednich obiektów dwoma wieżami zwieńczonymi krzyżami przy ul. Igielnickiej 1 (Näthlergasse 1) w pobliżu portu żeglugi rzecznej. Zbór posiadał na parterze obszerną salę do nabożeństw, a na piętrach 17 pomieszczeń przeznaczonych na potrzeby zboru i mieszkanie pastora oraz mieszkania do wynajęcia. Wyświęcono go w niedzielę 25 września 1910 roku, a kazanie w czasie uroczystego nabożeństwa wygłosił biskup William Burt. Budynek zboru został uszkodzony w 1945 roku, a jego wieże uległy zniszczeniu. Dziś zamieszkują go osoby niezwiązane z Kościołem.
Kolejnym pastorem był Ernest Voigt (1911-1914), a po nim do 1920 roku Richard Güther (który jako żołnierz w czasie I wojny światowej stacjonował przy ciężkiej baterii plażowej w Stogach).
Po zakończeniu pierwszej wojny światowej i utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska zbór pod przewodnictwem pastora Jürgena Rasmussena seniora został przyłączony do Misji Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce. Ze względu na obowiązujące ówcześnie przepisy zabraniające Niemcom działalności kościelnej w Polsce budynek zboru przekazano za odpłatą wynoszącą 7500 dolarów metodystom w Polsce . W owym czasie okręg zborowy w Gdańsku liczył 341 członków i posiadał 14 miejsc kazań. Zbór centralny – gdański liczył 129 członów i członków próbnych oraz 80 dzieci w szkółce niedzielnej.
W 1922 roku pierwsza Konferencja Misyjna Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce i Gdańsku podjęła decyzję o utworzeniu okręgu gdańsko – poznańskiego, który przetrwał tylko 1 rok. Następna Konferencja Misyjna w roku 1923 ograniczyła zakres swego działania na obszar Wolnego Miasta Gdańska i okolic. Zwierzchnikiem od 1922 roku, najpierw Okręgu gdańsko – poznańskiego, a później gdańskiego aż do roku 1927 został superintendent i jednocześnie pastor Jürgen Rasmussen senior. Zbór przeszedł ponownie pod zwierzchnictwo Północnowschodniej Konferencji Niemiec (Nordostdeutsche Konferenz) w roku 1927 i znalazł się w Okręgu Królewiec (Dystrykt Königsberger). Nowym pastorem zboru w Gdańsku został Albert Gräßle (1927-1933), a po nim Erich Steffen od 1933 do 1945 roku, który został powołany do wojska. W tym czasie zastępował go na urzędzie emerytowany pastor Julius Strähle z Raume i superintendent Litewskiego Kościoła Metodystycznego w Kownie Moisejenko.
Przez krótki czas służbę w zborze pełnił też Serge (zanim udał się do Kanady z częścią swego zboru) oraz inni pastorzy zborów litewskich oraz pastor Emil Schulz, który jako żołnierz marynarki wojennej stacjonujący on w Nowym Porcie w niedzielę pełnił posługę w zborze. W roku 1945 wszystkie zbory Niemieckiego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego, które leżały na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej przestały istnieć. Na ich miejsce powstały zbory polskie kontynuujące pracę misyjną swych niemieckich poprzedników.
źródła: K. Wolnica, Episkopalny Kościół Metodystyczny w Gdańsku w latach 1894–1945.
E. Hammer, Die Nordostdeutsche Konferenz der Bischöflichen Methodisten Kirche 1927 – 1945, Heft 22, Beiträge zur Geschichte der Evangelisch-methodistischen Kirche, 1986.
Chronik der Gemeinde Danzig.
P. Szczudłowski, Powojenne dzieje wspólnoty metodystycznej w Gdańsku, W: Nierzymskokatolickie Kościoły i grupy wyznaniowe w Gdańsku, Gdańsk – Koszalin 1998.
E. Puślecki, Powracająca fala – Działalność Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce w latach 1920 – 1924, Warszawa 2001.
Dokładnie to miał to być Dom Wspólnoty Emanuela Biskupiego Kościoła Metodystycznego w Gdańsku (Immanuel Gemeindehaus der Bischöflichen Methodisten Kirche in Danzig).
_________________ #MuremZaPolskimMundurem
Ostatnio zmieniony przez pumeks Nie Gru 19, 2010 8:57 pm, w całości zmieniany 1 raz
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
