Dawny Gdańsk Strona Główna Dawny Gdańsk


FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy  StatystykiStatystyki
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  DownloadDownload

Poprzedni temat :: Następny temat
Strój gdański
Autor Wiadomość
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7683
Wysłany: Wto Lis 22, 2011 10:12 am   Strój gdański

Wierzyć się nie chce, ale choć Princessita poruszała tę tematykę w róznych wątkach, nie było dotąd tematu specjalnie poświęconego gdańskim ubiorom? niech najświeższy felieton Andrzeja Januszajtisa będzie okazją do jego założenia:
Andrzej Januszajtis napisał/a:
Źródeł do dziejów gdańskiej mody jest mnóstwo: inwentarze spadkowe, ustawy przeciw zbytkowi, relacje podróżników i - przed wszystkim - obrazy z różnych epok. Oczywiście moda się zmieniała i nie o wszystkich epokach stan wiedzy jest jednakowy. Stosunkowo najwięcej wiemy o czasach największej świetności na przełomie wieków XVI i XVII.

Oto fragment pamiętników Karola Ogiera z wesela, na którym bawił 22 października 1635 roku: "Wszyscy jednak stroją się w czarne jedwabne suknie i pod tym względem nie można ich odróżnić od samych rajców, poza tym chyba, że plebejusze ci nie zwykli nosić białych manszetów, gdy insi, bardziej znaczni, je noszą."

Z tej obserwacji, odnoszącej się do "mniej znacznych" gości, dowiadujemy się, że gdańscy rajcy ubierali się wówczas na czarno, wzbogacając strój białymi, zapewne koronkowymi manszetami. Potwierdzenie znajdujemy na "Groszu Czynszowym" Antoniego Möllera, który umieścił znaną scenę z Ewangelii w Gdańsku na Długim Targu. Tłem dla postaci Chrystusa i zadających podchwytliwe pytania faryzeuszy są otaczające plac budowle. Sztafaż tworzą postacie, jakie spotykano tutaj na co dzień: przekupnie, zwykli mieszczanie i rajcy. Tych ostatnich widzimy w głębi jak idą razem do Ratusza. Poznajemy ich po tym, że idą parami, a tak właśnie, w wyznaczonej kolejności starszeństwa nakazywały im iść ordynacje (regulaminy), np. w czasie wyborów, zwanych tutaj kierą.

Obraz powstał w roku 1601; można go oglądać w Sali Kamlarii na drugim piętrze Ratusza - nad Salą Czerwoną. Zgodnie z relacją Ogiera rajcy są ubrani na czarno. Opisanych przez niego "manszetów" nie widać, ale zauważamy dalsze szczegóły: noszą obszerne peleryny i sztywne rurkowane kryzy, a na głowie wysokie czarne kapelusze z dość dużym rondem. Podobne postacie przedstawił Izaak van den Block na słynnej "Apoteozie Gdańska" z 1608 r. w Wielkiej Izbie Rady, zwanej dziś Salą Czerwoną. Niektórzy z nich zdjęli peleryny i okazuje się, że mają pod nimi obcisłe kaftany, czarne lub bordo, lamowane złotem i zapinane na rząd chyba ze dwudziestu złotych guzików. Na nogach noszą pludry, zawiązane pod kolanem na wstążkę z kokardką. Do tego trzeba dodać pończochy, czarne lub czerwone(!), i czarne trzewiki, a na rękawach rzeczywiście białe mankiety, wykończone koronką.

Tak było w pierwszej połowie wieku XVII, ale czerń przeważała także w późniejszych czasach. W drugiej połowie stulecia do ubioru doszły peruki. Stroje rajców, wbrew nowym prądom w modzie, nie nabrały kolorów nawet w XVIII wieku. Francuz Tenier, który odwiedził Gdańsk w 1734 r., tak o nich pisał: " obok tych Sarmatów burmistrze i rajcy gdańscy (każdy z osobna pełniejszy powagi i majestatu niż hiszpański król), w świetności czarnych jedwabnych i aksamitnych szat z kryzami i mankietami i niezmiernymi perukami " Tradycję czarnych ubiorów kontynuowano jeszcze w XIX wieku, oczywiście już bez rurkowanych kołnierzy czy peruk. Trzeba jednak dodać, że w zaciszu domowym i w ogóle poza Ratuszem miejscy dostojnicy ubierali się całkiem inaczej, bogato, a nawet zbytkownie. Świadczą o tym portrety pędzla takich malarzy, jak Daniel Schultz, Andreas Stech, Jakub Wessel i Daniel Chodowiecki.

Żródło: Andrzej Januszajtis: Ubiór gdańskich rajców

z10660180X,Rajcy-gdanscy-na-obrazie-Möllera-----.jpg
fragment obrazu Möllera
Plik ściągnięto 29932 raz(y) 82,74 KB

_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Pią Sie 21, 2015 3:54 am   

pumeks napisał/a:
Wierzyć się nie chce, ale choć Princessita poruszała tę tematykę w róznych wątkach, nie było dotąd tematu specjalnie poświęconego gdańskim ubiorom?

Przypomnę jeden zapomniany temat bo najlepiej ten nowy widok do niego chyba pasuje.

Drzeworyt jest bardzo stary i wykonany przez Jost Amman do ksiazki autorstwa Conrad Lautenbach w 1586 roku “Im Frauwenzimmer Wirt vermeldt von allerley schönen Kleidungen vnnd Trachten der Weiber”. Wydawca Sigmund Feyrabend

Panna młoda z Gdańska albo “Ein Braut zu Dantzig

Es ligt ein Statt in Preussenland
Gar weit berühmbt Dantzig genannt /
Wann da ein Jungfraw wol gestalt
Ihren Christlichen Kirchgang halt /

Wird sie auff diese weiß geziert /
Wann man sie zu der Kirchen führt /
Ich hab mein Lebtag nie gesehn
Ein schöner Braut zu Kirchen gehn.

Inne zapewne ciekawsze ale późniejsze ubiory ze znanego malarstwa gdańskiego XIX wieku tutaj

Panna mloda z Danzig .JPG
Plik ściągnięto 28442 raz(y) 24,42 KB

 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Pią Sie 21, 2015 6:30 am   

Mam nadzieje że ktoś się pokusi nam dokładnie przetłumaczyć całość tego tekstu bo tłumacz “Google” się jakoś poddał :peace: z paroma starymi słowami po Niemiecku. :)
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2657
Wysłany: Czw Lip 07, 2016 10:55 am   

Współuczestniczę (raczej - skromnie) w odtworzeniu na pacynce stroju patrycjuszki z przełomu XVI i XVII w. Wielokrotnie widziałem dawne wizerunki dam z piękną kryzą na szyi, ale wyguglać udało mi się niewiele :II
To co już mam prezentuję poniżej. Może pomożecie :LL:

patryc.3.jpg
Plik ściągnięto 27859 raz(y) 54,83 KB

patryc.2.jpg
Plik ściągnięto 27859 raz(y) 62,7 KB

 
 
Krzysztof 


Dołączył: 14 Lip 2006
Posty: 2657
Wysłany: Nie Sie 14, 2016 12:22 pm   

Patrycjuszki gdańskie już gotowe. Można je oglądać na Jarmarku Św. Dominika (kupić też można).
https://www.facebook.com/...97517503860329/

DSCF5453.m.jpg
Plik ściągnięto 27623 raz(y) 65,12 KB

Unnamed4.m.jpg
Plik ściągnięto 27623 raz(y) 74,38 KB

 
 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Pon Kwi 03, 2017 5:18 am   

Adamdownunder napisał/a:
Mam nadzieje że ktoś się pokusi nam dokładnie przetłumaczyć całość tego tekstu bo tłumacz “Google” się jakoś poddał z paroma starymi słowami po Niemiecku.
Po długim poszukiwaniu udało mi się uzyskać fachowe tłumaczenie tego staro gotyckiego tekstu. :okulary:
Cytat:
I am pleased to help although I can only translate the meaning, not the style of the poem:

"A bride in Danzig"

There is a city in the land of Prussia
Famous throughout the land and called Danzig /
When a virgin of beautiful appearance
Makes her christian way to the church /

She is dressed up in this way /
When she is accompanied to church (married) /
I have never in my whole life seen
A more beautiful bride going to church.

Po Polsku jeśli ktoś jest zainteresowany i nie rozumie tak czy inaczej, to ten wcześniej przedstawiony drzeworyt oraz opis w starej książce wydanej w 1586 roku, przedstawia niezaprzeczalne piekno naszej Gdańszczanki udającej się do kościoła w sukni ślubnej. :^^

"Panna młoda w Danzig"

W kraju Pruskim jest miasto
Znane na całym świecie o nazwie Danzig /
Gdzie dziewica o pięknym wyglądzie
Po chrześcijańsku udaje się do kościóła /

Ona jest ubrana w ten sposób /
Gdy jest eskortowana do kościoła (ślubu) /
Nigdy w życiu nie widziałem
Piękniejszej panny młodej idącej do kościoła
 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Czw Kwi 13, 2017 2:47 pm   

Gdańskie stroje z malutkiej części drzeworytu przedstawiajacego doki na Motławie we francuskiej gazecie "L'univers Illustre" (Ilustrowany Wszechświat)

Gazeta została wydana 13 stycznia 1866 roku.

2 Stroje z roku 1866.jpg
Plik ściągnięto 26630 raz(y) 74,85 KB

1 Stroje z roku 1866.jpg
Plik ściągnięto 26630 raz(y) 114,13 KB

 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Czw Maj 25, 2017 10:42 am   

Krzysztof napisał/a:
Wielokrotnie widziałem dawne wizerunki dam z piękną kryzą na szyi, ale wyguglać udało mi się niewiele
To co już mam prezentuję poniżej. Może pomożecie

Jeszcze jeden drzeworyt wykonany przez Jost Amman do tej samej ksiazki autorstwa Conrada Lautenbach z 1586 roku “Im Frauwenzimmer Wirt vermeldt von allerley schönen Kleidungen vnnd Trachten der Weiber”. Wydawca Sigmund Feyrabend.

Tłumaczenie :okulary:
Cytat:
Ein Magd zu Dantzig.

Das ist der Mägd zu Dantzig Tracht / (This is the traditional clothing of the women from Danzig)
Von vielen Jaren her gebracht /(brought here many years ago)
Wann sie Wasser tragen zu Hauß /(when they carry water home)
Wie diese Figur weiset auß.(As this figure shows)

Wiewol jhr Kleidung ist gering /(although the clothing is not much/not rich decorated)
So ist es doch ein wunder ding /(it is still a wonderful thing)
Daß man jhr nicht entrathen kan /(nobody can escape her)
Vnd findet jede ihren Mann.(and every woman finds it's husband)

No i przy okazji po Polsku jeśli ktoś jest zainteresowany:

"Służąca z Gdańska"

Jest to tradycyjny strój kobiet z Gdańska /
Sprowadzony tu wiele lat temu/
gdy niosą wode do domu jak widać na rysunku /

mimo, że odzież nie bardzo bogato zdobiona /
nadal jest czymś wspaniałym /
nikt nie może od nej uciec /
i każdej kobiecie znajdzie się mąż.

Ein Magd zu Dantzig.jpg
Plik ściągnięto 26253 raz(y) 94,84 KB

 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7683
Wysłany: Czw Maj 25, 2017 11:46 am   

:==
Ostatnie dwie linijki zmieniłbym na

Nikt się jej nie może oprzeć
I każda znajduje sobie męża.
_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
Adamdownunder 
Adam K


Dołączył: 17 Kwi 2013
Posty: 699
Wysłany: Czw Maj 25, 2017 11:49 am   

A czy dobrze jest "Służąca z Gdańska" czy powinno byc "Kobieta z Gdańska" 
 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7683
Wysłany: Czw Maj 25, 2017 4:37 pm   

Wydaje mi się, że Magd niezależnie od faktycznego wieku to taka "dziewka", w tym kontekście - dziewka służebna
_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7683
Wysłany: Czw Maj 25, 2017 5:59 pm   

I na potwierdzenie, "dziewki" czyli "Mägde" wg rysunków Möllera z 1601 r.

Langga.jpg
Plik ściągnięto 26202 raz(y) 108,28 KB

Brawermagd.jpg
Plik ściągnięto 26202 raz(y) 87,34 KB

_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
Hagen 


Dołączył: 14 Mar 2012
Posty: 111
Wysłany: Pią Maj 26, 2017 10:35 am   

W książce "The Baltic" Michaela Northa znalazłem rysunek wzięty z dzienników Petera Mundy (ca. 1600-1667), angielskiego podróżnika, który odwiedził Gdańsk. Na tym forum Peter chyba jeszcze nie występował, choć był wspominany na forum Rzygaczy.
Podpis: "Women in Danzig; drawing by Peter Mundy, early seventeenth century"

Mundy.JPG
Plik ściągnięto 26147 raz(y) 65,25 KB

 
pumeks 
Mottlauspucker


Dołączył: 22 Paź 2003
Posty: 7683
Wysłany: Nie Cze 04, 2017 8:19 pm   

Spacerujące dziewice, wg Antona Möllera, 1601

Spacerujące.jpg
Plik ściągnięto 25932 raz(y) 90,01 KB

_________________
#MuremZaPolskimMundurem
 
princessita 

Dołączyła: 27 Lis 2005
Posty: 441
Wysłany: Wto Cze 06, 2017 2:30 pm   

Peter Mundy i jego szkice, których brakuje na poprzednim zdjęciu. Tu mamy: Tańczącą parę ubraną w strój polski dalej hajduk i Gdańszczanka w Schaublein ( krótkiej szubce).
Ilustracja pochodzi z londyńskiego wydania z 1920 . Jest chyba nawet do ściągniecia, tylko tam z tego co pamiętam rysunki są niewyraźne.

26m.jpg
Plik ściągnięto 25838 raz(y) 59,87 KB

 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  
Dawny Gdańsk Strona Główna

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template subTrail v 0.4 modified by Nasedo. adv Dawny Gdansk