slowik45 - Sro Mar 17, 2010 10:27 pm Temat postu: Śluzy w Gdańsku Kamienna Śluza,Dolne Miasto-Motława Post edytowany. Pierwsze posty tego wątku przeniesione TUTAJ DW slowik45 - Sro Mar 17, 2010 10:33 pm i dawniej Krzysztof - Sro Mar 17, 2010 10:48 pm I widziana w 1923 r. przez Hellingrath'a. BillyBoy - Sro Mar 17, 2010 10:58 pm
Oh man, oczywiście że sprawdzałem po zalogowaniu. Teraz już się otwierają, ale wciąż nie chce się otworzyć fotka wklejona przez tegoż W.Danielewicza w wątku "Nierozpoznane statki". 
Krzysztof - Pon Lip 05, 2010 12:49 am Temat postu: Pockenhausche Schleuse Dość burzliwa dyskusja o Kamiennej Śluzie miała miejsce w wątku poświęconym Olszynce, a zwłaszcza w temacie "Olszynka w systemie obronnym Gdańska", począwszy od tego miejsca: http://forum.dawnygdansk....p=119453#119453 O wiele mniejszy związek z Olszynką miała druga śluza Pockenhausche Schleuse. Pomimo, że zlokalizowana po przeciwległej stronie Gdańska pewien związek ma. Tak jak Kamienna Śluza umożliwiała pokonanie różnicy poziomów wody w Wiśle i w fosie miejskiej która była częścią zbiornika retencyjnego powstałego na skutek spiętrzenia wód Motławy dla potrzeb Młyna przy Kamiennej Śluzie. To spiętrzenie napędzało koło wodne młyna, ale wyższy poziom wody w fosach był także korzystne ze względów obronnych. I tu prośby. Czy komuś, coś więcej wiadomo o tej śluzie? I czy coś wiadomo o przegrodach oddzielających obydwa ramiona fosy od nurtu Motławy, a na mapce opisane skrótem "Bär."? slowik45 - Pon Lip 05, 2010 8:07 pm Śluza na ul Elbląskiej slowik45 - Pon Lip 05, 2010 8:26 pm A wracając do Kamiennej Śluzy to ciekawe do czego służyły metalowe bloczki po obu brzegach,i prowadnice za wrotami? Krzysztof - Pon Lip 05, 2010 9:37 pm Ten fragment śluzy był podobny do tego, co jest na rycinie poniżej. Jest to rycina "Hafenschleuse" istniejącej w Gdańsku od początku XIX w. do likwidacji historycznego ujścia Wisły do morza przy twierdzy Wisłoujście. Uniemożliwiała ona przepływ wody w obecnym Kanale Portowym (Hafenkanal). Były to dwie pary wrót samoczynnie się zamykające, jedne przy chęci przepływu wody z Wisły, drugie przy odwrotnej tendencji. Podobnie jak tu, w Kamiennej Śluzie. Z tą różnicą, że tu, po południowej stronie była śluza, a Hafenschleuse była większa gabarytowo, ale śluzy nie miała. Te kołowroty z bloczkami musiały służyć do otwierania wrót. Niżej na ścianach musiały być jeszcze 2 bloczki tak żeby lina umocowana do wrót mogła ciągnąć je poziomo do ściany, do niezchowanego bloczka, następnie pionowo do bloczka na wysięgniku i do kołowrotu. W Hafenschleuse, aby nie załamywać trasy łańcucha kołowrót umieszczono we wnęce ściany, na poziomie umocowania łańcucha do wrót. Bruzdy, takie o jaką pytasz, robi się przy każdej śluzie, czy jazie, po obu stronach. Były takie i w Hafenschleuse (widać je na rzucie). W trakcie budowy, czy remontu wkłada się w nie dyle umożliwiające wypompowanie wody i wykonanie prac "na sucho". Jerzy Makieła - Czw Lip 08, 2010 8:05 am
Z całym szacunkiem, ale to nie jest śluza... Wrota przeciwpowodziowe owszem, ale nie śluza. http://www.rzgw.gda.pl/in...f322ea2b971375b slowik45 - Czw Lip 08, 2010 4:19 pm No dobra  nie czepiajcie się 
Jerzy Makieła - Czw Lip 08, 2010 5:44 pm
Eeee jestem jak najdalszy od tego  Fajne zdjęcia...
Krzysztof - Czw Lis 25, 2010 2:03 pm Czy ktoś natknął się, gdzieś, na informację, do którego roku czynny był młyn przy Kamiennej Śluzie? Albo (co na jedno wychodzi) kiedy zrezygnowano z piętrzenia wód Motławy, a śluza stała się niepotrzebna? Podejrzewam, że nawet zlikwidowana, a pozostały tylko wrota przeciwpowodziowe. Krzysztof - Nie Lis 04, 2012 8:09 pm W Danzig und seine Bauten na stronie 299
znalazłem zdjęcie śluzy  wrót przeciwpowodziowych pomiędzy Motławą i Wisłą.
Z niemieckim u mnie krucho. Może ktoś pomorze przetłumaczyć? Zwłaszcza chodzi o słowo "Einchornschleuse". feyg - Nie Lis 04, 2012 8:50 pm Einhorn=Jednorożec Krzysztof - Nie Lis 04, 2012 11:06 pm To może było to na połączeniu Theer Graben z zewnętrzną fosą
Wyjaśnić może dobre tłumaczenie tekstu. Poniżej dla chętnego troszkę większy fragment mówiący o śluzach gdańskich. 
Dieter - Pon Lis 26, 2012 12:00 pm Tlumaczenie. """Motlawa, ktora byla wszedzie przed murami twierdzy otaczajaca miasto, razem ze sluzami i walami, powodowala niedostepnosc twierdzy ze stron nizinnych. Przez wysoka Sluze Kamienna mozna bylo Motlawe spietrzyc i w razie zagrozenia woda zalac cala Nizine (jak na zdjeciu 329). Sluza Kamienna wybudowana w latach 1619 do 1623 zostala kilkakrotnie uszkodzona przez wylewy Wisly. Ostatnio bylo to w roku 1829, a w roku 1854 brakowalo tylko 15 cm do szczytu sluzy. Od dawna odplywala tylko czesc wody z Motlawy do Wisly przez Sluze Kamienna; reszta odplywala dawniej przez rowy twierdzy obok Wysokiej Bramie, Bramie Jakuba przez Sluze "Pockenhaus" do Wisly. Kiedy pod konie XIX. wieku demontowano twierdze w poblizu obecnej Stoczni Cesarskiej, wtedy tez zasypano rowy i rozebrano Sluze "Pockenhaus". Trzeba bylo zbudowac nowy odplyw Motlawy przez row twierdzy przy bramie Dlugie Ogrody i przez nowa Sluze Jedorozec do Wisly (zdjecie 330). Jednak i ten przebieg dlugo nie zostanie. W najblizszym czasie czesci twierdzy miedzy Dolnym Miastem i "Kneipab" zostana zdemontowane i trzeba bedzie szukac nowy odplyw dla Motlawy. Na razie tocza sie jeszcze rozmowy w tej sprawie, ale mozna przypuscic, ze naokolo "Kneipab" powstanie pierscien kanalowy, row twierdzy i nowe ujscie Motlawy.""" Nazwy ujete w "...." nie moge przetlumaczyc. Pozdrawiam. pumeks - Pon Lis 26, 2012 1:17 pm Kneipab - czasem spolszczane jako Knipawa, "Pockenhaus" (dom chorych na ospę?) po polsku zwany jest lazaretem. Natomiast Festungsgraben zamiast "rów twierdzy" lepiej tłumaczyć jako fosa. Krzysztof - Pon Lis 26, 2012 8:18 pm Dziękuję 
Krzysztof - Sro Lis 28, 2012 4:44 pm Przyznam się, że dalej mam problemy ze zrozumieniem tego co autor chciał przekazać 
Problem może polegać na wieloznaczności niektórych wyrazów. Kilka nie pasujących mi sformułowań skonfrontowałem ze słownikiem.
Tu nie pasuje mi "wysoka". Może pasowałoby wąska (też jest w słowniku).
Tu nie pasuje mi "odpływanie". Przy Kamiennej Grodzy (lepsze określenie tego węzła hydrotechnicznego) woda przepływała ale nie przez śluzę, bo śluzy nie mają takiej możliwości, a obok napędzając koła młyna, albo upustem który mógł być koło niego. Przy śluzie "Pockenhaus" nie było młyna i nie spodziewałbym się tam jakiegokolwiek upustu. tyle co przepłynąć mogło trochę wody przy śluzowaniu. Czy określenie "floß" nie należy tłumaczyć jako żegluga - spław? pumeks - Sro Lis 28, 2012 10:36 pm "Floß" znaczy z pewnością "płynęła, spływała" Moja wersja tłumaczenia z DusB: Motława, która zasila (dosłownie „odżywia, karmi”) gdańskie fosy, razem z tymiż fosami, wałami i urządzeniami śluzowymi, wyciska charakterystyczne piętno na wizerunku miasta, jaki ukazuje się patrzącemu od wschodu, i jest zrozumiałe, że przy takiej obfitości wody jak dotąd przy żadnym z oblężeń nie dało się zaatakować twierdzy Gdańsk od strony nizin. Motława przecina fortyfikacje poprzez wąską śluzę, tzw. Śluzę Kamienną, którą w czasach oblężeń wykorzystywano także do tego, żeby sztucznie zatopić Żuławy (fot. 329). Kamienna Śluza, po raz pierwszy zbudowana w latach 1619 do 1623, często bywała uszkadzana wodami powodziowymi w przypadku przerwania wałów wiślanych. Po raz ostatni wydarzyło się to w 1829 r.; w 1854 poziom wody zatrzymał się 15 cm poniżej górnej krawędzi śluzy. Od dawna tylko część wód Motławy spływała do Wisły poprzez Kamienną Śluzę; pozostała część płynęła fosami koło Bram Wyżynnej i Św. Jakuba, by poprzez tzw. Śluzę Lazaretu (Pockenhausche Schleuse) ujść do Wisły. Gdy pod koniec XIX wieku zaczęto likwidować fortyfikacje i zasypywać fosy w okolicy Stoczni Cesarskiej, zlikwidowano też Śluzę Lazaretu i trzeba było utworzyć dla wód Motławy nowe ujście do Wisły, mianowicie poprzez fosę przy Bramie Długich Ogrodów dzięki nowej śluzie, tzw. Śluzie Jednorożec (fot. 330). Jednak także to ujście nie przetrwa długo. Fortyfikacje pomiędzy Dolnym Miastem a Knipawą zostaną wkrótce zlikwidowane i powstanie konieczność utworzenia nowego ujścia dla wód Motławy. Obecnie rozważania na ten temat jeszcze się wahają, ale można przyjąć jako prawdopodobne, że zostanie zrealizowany kanał opływający Knipawę i służący jako fortyfikacja, a jednocześnie jako odprowadzenie wód Motławy. Miro - Czw Lis 29, 2012 12:20 pm
Ten fragent wskazuje, że to co napisałem w temacie "Strategiczna" rola Olszynki w sytemie obronnym Gdańska tutaj potwierdza się. Krzysztof taką możliwość zakwestionował.
pumeks - Czw Lis 29, 2012 1:17 pm Moim zdaniem ten fragment nie potwierdza niczego poza tym, że taki a nie inny pogląd miał autor piszący ponad 100 lat temu 
Miro - Czw Lis 29, 2012 1:57 pm
Można też na to spojrzeć tak. Skoro już ktoś 100 lat temu o takiej możliwości pisał to z pewnością opierał się na informacjach lub dokumentach, które dla niego były wtedy dostępne a teraz już może nie są. Ksiązka prezntowana to nie powieść, którą można sobie wymyśleć. Czy to, że Gdańsk nie był nigdy zatakowany od strony nizin jest też tylko takim a nie innym poglądem autora. Miro pumeks - Czw Lis 29, 2012 3:58 pm Oczywiście, że Gdańsk nie był atakowany od strony Nizin - od strony Przeróbki i Stogów też chyba nigdy nie był, ale to niekoniecznie jest dowód jakiegoś strategicznego znaczenia Przeróbki dla miasta
W nauce (w historiografii też) często jest tak, że pewne poglądy głoszone sto i więcej lat temu zostały "odesłane do lamusa" w związku z nowymi badaniami, i w tym przypadku widzę właśnie duże prawdopobieństwo, że argumenty które wysuwa Krzysztof to właśnie takie nowe, nie brane dawniej pod uwagę okoliczności, które obalają dawny pogląd. Miro - Czw Lis 29, 2012 5:04 pm
Mamy taką sytuację, nie zalewano tych terenów. Droga do ataku na Gdańsk otwarta, więc może opinia, że Gdańsk nie był zdobywany od strony Nizin jest też tylko takim a nie innym poglądem. A wszystkiemu "winien" Aleksander Masłowski, który mi tak namieszał. 
Miro Krzysztof - Czw Lis 29, 2012 5:52 pm No teraz dokładne tłumaczenie. A może nawet perfekcyjnie.
To, że dalej mam problemy ze zrozumieniem - to chyba wina autora, a nie tłumacza.
Nie widzę takiej potrzeby, a autor jej nie uzasadnił. Na zamieszczonych zdjęciach (obydwu śluz) widać otwarte wrota i wodę za śluzami, czyli nie pełnią one funkcji śluz, a wrót powodziowych (sztormowych). Tak jak i istniejące obecnie, miały się one samoczynnie zamykać przy cofce Wisłą wysokiej wody z morza. Otwarte wrota świadczą o jednakowych poziomach wody przed i za nimi, czyli młyn już nie może pracować. Przypuszczalnie od niedawna. Może to wspomniane "likwidowanie fortyfikacji i zasypywanie fosy w okolicy Stoczni Cesarskiej" było powodem spuszczenia wody ze zbiornika retencyjnego młyna. A zbiornik był bardzo rozległy. Ale o nim później. Na żadnej z map nie znalazłem "Śluzy Jednorożec". Nawet na tej z 1897 r. przedstawiającej opisywany tu stan: zlikwidowane fortyfikacje przy Stoczni Cesarskiej, istniejące jeszcze od wschodu. Narysowałem na niej możliwe lokalizacje A i B Krzysztof - Czw Lis 29, 2012 7:41 pm
Spiętrzenie wód Motławy nie mogło być duże. Kilkadziesiąt centymetrów ponad 0.00 m n.p.m. była dolna woda młyna w Grabinach Zameczku. Ale jest możliwe, że właśnie tam dochodziła cofka spiętrzenia na Kamiennej Grodzy. jeśli tak, to i na innych ramionach (dopływach) Motławy też sięgała daleko. A były to: Stara Radunia, Czarna Łacha i Kanał Wysoki Hohe Vorflucht (dla tego z pewnością "Wysoki") Na mapie z 1811 r. naniosłem prawdopodobny zasięg cofek, a na planie z 1772 r. kształt zbiornika retencyjnego wokół Gdańska. (podkolorowane na niebiesko) Taka ilość spiętrzonej wody mogła bardzo szybko i głęboko zalać terytorium przed fortyfikacjami. I prawdopodobnie to znaczenie strategiczne mogło być decydujące przy podejmowaniu decyzji o spiętrzeniu. Ale żadnego zalania nie można by zrealizować jakimikolwiek manipulacjami przy śluzie. Jeden człowiek z łopatą był w stanie w czasie kilku godzin zrobić potrzebną wyrwę w wale. Zwróćcie uwagę, na grodzie opisane Bär. - wygląda, że miały wieżyczki (dziewice) podobne do tych zachowanych na Kamiennej Grodzy. Miro - Nie Gru 02, 2012 12:36 pm Interesującą informacje znalazłem w "Neueste Mittheilungen" nr 40 Berlin, Dienstag, den 6. April 1886.
Może informacje zawarte w tym tekście będą pomocne. Miro Dieter - Nie Gru 02, 2012 1:08 pm To pumeks moze przetlumaczyc. 
pumeks - Nie Gru 02, 2012 2:29 pm Mogę, ale nie wiem co to "Sprengbüchsen" (wybuchowe puszki?)  może to dawna nazwa min?
Dieter - Nie Gru 02, 2012 4:14 pm Tak. Krzysztof - Nie Gru 02, 2012 4:43 pm Przydałby się dłuższy fragment. Nie wiemy co to za "późniejsze nieszczęście". Ważne z której strony "woda, która nie mogła znaleźć ujścia, groźnie spiętrzyła się powyżej śluzy". Czy chodzi o wrota przeciw cofce od strony morza (Gdańska), czy od strony Żuław? I dla czego chciano żeby się nie spiętrzała? Zbych - Nie Gru 02, 2012 5:47 pm Sprengbüchse - petarda, według słownika wydanego przez Wiedzę Powszechną w 1987 r. Miro - Nie Gru 02, 2012 8:00 pm
Artykuł w całości.
Miro Krzysztof - Wto Gru 04, 2012 7:57 am Myślałem, że tak jak poprzednio będę mógł przebierać w wersjach (i wybrzydzać), a tu 
Słowniki mi powiedziały o jakimś "pochodzie lodu", ale dalej nie wiem w którą stronę. Ale już na początku nie poradziły sobie z "Große Wassersnoth"
Może jednak, ktoś spróbuje 
Krzysztof - Czw Gru 06, 2012 9:24 am Ta wysoka woda była od strony Olszynki. http://www.wielkawoda.umk.../ZWW_zulawy.pdf
Ponieważ Olszynka nie jest wymieniona jako zatopiona, ta powodziowa woda z zatopionego terytorium musiała spłynąć do Kamiennej Śluzy kanałem Süden-Vorflut (południowa część Leege-Vorflut'u), równoległym do Kanału Wysokiego - Höhe-Vorflut i korytem Motławy. Może, jednak, ktoś spróbuje przetłumaczyć? feyg - Czw Gru 06, 2012 10:34 am Wassersnoth to dosłownie wodne nieszczęście link Miro - Sro Lut 27, 2013 2:46 pm Jeszcze do końca nie została wyjaśniona przyczyna dlaczego trzeba było wysadzić wrota sluzy.... Mam inny fragment tym razem z książki J.N Pawlowski " Geschichte und Beschreibung Danziger Landkreises" rok 1885. Moje takie sobie wolne tłumaczenie podkreślonego tekstu.
Jest to drugi autor, którgo cytuję, ale może być też tak jak wcześniej napisał Pumeks
Teza dość odważna. Miro pumeks - Sro Lut 27, 2013 3:13 pm No, Pawlowski historykiem najwybitniejszym nie był... a już datowanie budowy Śluzy Kamiennej na 1570, to jakaś piramidalna pomyłka 
Miro - Sro Lut 27, 2013 4:39 pm
W tym momencie nie to jest waźne... Ja skupiam się na informacjach, które mówią, że śluza pełniła taką a nie inną rolę i u Pawłowskiego taką informacje znalazłem i ją pokazałem. Odnośnie daty 1570 r. to Pumeksowi włosy ponownie podniosą kapelusz po tym.......... Profesor Mieskiego Gimnazium w Gdansku dr Franß August Brondstater w książce "Landkreis Danzig " pisze... Tak na marginesie do tej pory nie znalazłem informacji, że manipulując przy śluzie nie można było sztucznie zalać omawianych terenów. Miro pumeks - Sro Lut 27, 2013 8:15 pm Bajdurzenia dziewiętnastowiecznych "historyków" nie wytrzymują konfrontacji ze źródłami, np. z planem Aegidiusa Dickmanna z 1617 r.
Krzysztof - Czw Lut 28, 2013 1:29 pm
Przydałyby się konkretne dane cyfrowe powierzchni zbiornika rentencyjnego spiętrzonego Kamienną Śluzą w metrach kwadratowy (jego kształt przedstawiłem trochę wcześniej - http://www.forum.dawnygda...p=138066#138066 ), przepływu wody w Motławie w metrach/sekundę, oraz wysokość o jaką trzeba spiętrzyć wodę do poziomu korony wałów, ale ponieważ nie znam dokładnych cyfr ograniczę się do uproszczenia. Powierzchnia zbiornika była ogromna, a przepływ był (i jest) malutki. Przy takich realiach po całkowitym wstrzymaniu przepływu wody przez kompleks Kamiennej Śluzy woda podnosiłaby się tak wolno, że do przelania się przez koronę wału na sąsiadujące tereny trzeba by czekać bardzo długo (może rok), a wróg nie koniecznie chciałby czekać. Piszę o "kompleksie" bo podejrzewam, że możliwość przepływu wody była tylko na kołach młyńskich i sąsiadującym z młynem upustem jałowym. Można było zatopić przyległe Żuławy od razu, ale poprzez uszkodzenie wału ziemnego ograniczającego Motławę, lub rozdzielającego fosę wewnętrzną (wysoką) i zewnętrzną.
Ja nie znalazłem informacji, że kiedykolwiek zatopiono te tereny wodą z Motławy. Wiem o dwóch przypadkach zatopienia Żuław Gdańskich, ale tylko raz zrobili to Gdańszczanie, aby utrudnić agresorom (Szwedom) dostęp do jeszcze nie ufortyfikowanego od wschodu miasta. Drugie zatopienie spowodowali agresorzy (też Szwedzi). W obydwu przypadkach do zatopienie wykorzystano wysoką wodę na Wiśle, a osiągnięto je poprzez uszkodzenia wału wiślanego. Teoretycznie możliwe wykorzystanie wody ze zbiornika retencyjnego miałoby poważne, ujemne dla Gdańska konsekwencje. Gdyby tam zgromadzoną wodę rozlać na pola młyn straciłby swój napęd, a jego funkcjonowanie podczas oblężenia było bardzo ważne. No, ale gdyby wróg był już na Olszynce może zdecydowano by się na taki desperacki manewr. Poniżej fragmenty ryciny pokazującej zatopienie Żuław Gdańskich przez Szwedów w 1667 r. http://www.vintage-maps.c...-1722::908.html Miro - Pią Mar 22, 2013 11:48 am
Do grona dziewiętnastowiecznych "historyków" Pawlowskiego i Brondstatera dołączę jeszcze Johna Muhla, który w 1922 roku w książce "Aufluge in die Danziger Ungegend und das Werder-Gebit" pisał.. Miro pumeks - Pią Mar 22, 2013 4:09 pm Ale co chcesz udowodnić, pokazując, że kolejni autorzy powtarzają ten sam pogląd, nie popierając go żadnym materiałem źródłowym?
Miro - Pią Mar 22, 2013 6:35 pm
Pumekse niczego nie chcę udowadniać, przeglądam dużo różnego materału i to co obecnie mnie interesuje zaznaczam. Trzeba jednak przyznać taki a nie inny pogląd był w XIX, XX wieku, a i obecnie jest on czasami odgrzewany. Rodzi się pytanie, czy teraz są lepsze i bardziej dostępne materiały źródłowe niż kiedyś. Zawierucha wojenna szczególnie w Gdańsku zrobiła jedno wielkie spustoszenie. Miro pumeks - Pią Mar 22, 2013 7:02 pm Po prostu, bardziej wiarygodne są takie zdania, o ile autor który je wypowiada podaje odnośnik np. do jakiegoś dokumentu w miejskim archiwum. A to, co wklejasz, to są po prostu powtarzane z książki na książkę, kompletnie nieudokumentowane twierdzenia
Miro - Pią Mar 22, 2013 8:11 pm
Z pewnością Pumeks jak zawsz ma rację . Jest to taki a nie inny pogląd Pumeksa nie każdy musi się z nim zgodzić. Dodam jeszcze dokument archiwum miejskiego, który niczego nie potwierdza ale za to jest ciekawy. Miro Krzysztof - Pią Mar 22, 2013 11:20 pm
Wspaniały dokument  (APG 300MP_985)
Na przekroju widać 4 pary wrót, o jedną więcej niż na rysunku rekonstrukcyjnym zamieszczonym przeze mnie tu: http://forum.dawnygdansk....p=119764#119764 Co ciekawe wszystkie narysowano otwarte, a poziom wody po obu stronach śluzy jest taki sam
Na rzucie już jedne są zamknięte i to te piętrzące wodę na dopływie (tak jak powinny być)
Czy mam ślęczeć nad słownikiem, czy ktoś życzliwy przetłumaczy ten tekst
pumeks - Sob Mar 23, 2013 12:51 pm
to, co zawsze: zdanie bez początku "...Motławy do miasta regulować, lecz także, by w razie ataków wroga zatapiać płaską nizinę." Miro - Sob Mar 23, 2013 1:13 pm
Trochę to takie lekceważące. Nie zrobię tego co zawsze i nie wstawie innych fragmentów. Odnośnie tego matutkiego tekstu to podałem źródło więc zainteresowany może sobie poczytać. Tak dla przypomienia co to jest FORUM. Za Wikipedią..
Od siebie dodam, że poglądy te nie muszą być koniecznie takie same. Miro pumeks - Sob Mar 23, 2013 1:22 pm Lekceważenie dotyczy urwanego zdania z jakiejś książki Muhla. Nie widzę sensu wyliczania kolejnych autorów, którzy powtarzają ten sam, niepoparty materiałem pogląd (książek o historii Gdańska są tysiące i pewnie co najmniej w co trzeciej z nich znajdziesz jakieś zdanie na ten temat). Sensowne byłoby natomiast wskazanie: 1) kiedy mianowicie (data, a przynajmniej - podczas której wojny) Gdańszczanie zatopili niziny manipulując wrotami Śluzy Kamiennej? 2) w jaki sposób było to możliwe? (opis mechanizmu działania wrót) najlepiej ze wskazaniem na dokumenty źródłowe, np. w archiwum gdańskim. Miro - Sob Mar 23, 2013 1:47 pm Pożyjemy zobaczymy. I oto w taki sposób położyłeś Pumeksie temat zalewania nizin. Niewielu uczestników Forum zabierało głos w tej sprawie, teraz będzie jeszcze mniej. Miro Krzysztof - Sob Mar 23, 2013 7:21 pm
Wydaje mi się, że nie ma powodów do obrażania się. 
A na pewno byłoby szkoda, bo bardzo wiele wniosłeś informacji pomocnych do zrozumienia zagadnienia. I liczę na jeszcze.
Ja (bez obrazy) przełknąłem zamieszczony przez Ciebie obrazek, który nie potwierdza mojej tezy, że na śluzie było spiętrzenie wody. Co do samego zatapiania, to na moją tezę, że nie można było tego zrobić przez manipulacje przy śluzie, na pewno, nie znajdę dokumentów. Że byłoby to niemożliwe doszedłem analizując techniczną możliwość takiego działania. A w tym zdaniu: "...Motławy do miasta regulować, lecz także, by w razie ataków wroga zatapiać płaską nizinę." nie ma fałszu. Ciut wcześniej napisałem:
Miro - Nie Mar 24, 2013 7:20 pm
Chyba zostałem źle zrozumiany. Nie miałem na myśli siebie, ale innych , którzy coś wiedzą, coś wyczytali a tu okazuje się, że są to informacje niewiarygodne. Pumeks, Krzysztof zapewniam was, na nikogo się nie obraziłem i będe dalej się z wami spierał jak będe myślał inaczej. Panowie
Czy książka pt." Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy" WF Zernecke jest wam znana. Dotarłem do niej przez "Gdańskie wędrówki Aleksandra Masłowskiego" Miro Krzysztof - Nie Mar 24, 2013 9:26 pm Ja jej nie znam
Miro - Sro Mar 27, 2013 2:38 pm
Dotarłem do wersji niemieckiej. Ciekawi mnie jak jest opinia o tłumaczeniu. Poniżej dwa zdjęcia, które dzieli ponad 100 lat. Miro slowik45 - Sro Mar 27, 2013 5:03 pm Ciekawe czy dom był na wyspie, czy to tylko taka perspektywa. Miro - Sro Mar 27, 2013 5:33 pm
Dom był na wyspie. Miro Krzysztof - Sro Mar 27, 2013 7:09 pm
Rysio - Czw Mar 28, 2013 12:23 am Dzisiaj ją widziałem w księgarni na rogu Aksamitnej. Miro - Czw Mar 28, 2013 2:16 pm To zdjęcie już było, ale to jest zdecydowanie lepsze. Miro slowik45 - Czw Mar 28, 2013 7:34 pm Za małolata pamiętam ten drugi mostek nad wrotami śluzy, teraz go już nie ma . Krzysztof - Sro Kwi 03, 2013 7:54 pm
Już jest mi znana. W sprawie Kamiennej Śluzy poza oczywistym błędem o dacie powstania jest nieakceptowalny stereotyp:
Ale książka bardzo ciekawa i dobrze, że została przetłumaczona. O spiętrzeniu wód Motławy dla potrzeb młyna już pisałem. http://forum.dawnygdansk....p=138066#138066 I już wcześniej zwracałem uwagę na uniemożliwiające to spiętrzenie otwarte wrota śluzy na dostępnych zdjęciach i rycinach od końca XIX w. do zniszczenia młyna w 45 r. Teraz widzę, że już w okresie pisania tej książki (1843) tego spiętrzenia już nie było. Sformułowania "W trakcie oblężeń Śluza Kamienna jest zamykana" Zernecke by nie użył gdyby nie były one "normalnie" zamknięte. O tym, że już wtedy spiętrzenia nie było, a śluza „normalnie” otwarta świadczy również fragment z „Fosy miejskiej”:
I Kamienna Śluza i Pockenhausche Schleuse były za krótkie do śluzowania bali, a takie drewno składowano. Ciekawe kiedy zrezygnowano ze spiętrzenia? Może praprzyczyną było odebranie miastu prawa do decydowania o swoich fortyfikacjach. Pruscy, Francuscy i znowu Pruscy komendanci twierdzy mogli ignorować potrzeby młyna? Wizyta w księgarni zaowocowała nabyciem innej ciekawej w tym temacie książki: „FORTYFIKACJE GDAŃSKA”. Poniżej skany kilku istotniejszych fragmentów. Miro - Pon Kwi 08, 2013 1:21 pm Krzysztof bardzo ciekawe informacje. Przy najbliższej okazji postaram się kupić to wydanie. Myślę, że tym razem Pumeks będzie bardziej ostrożny i nie nazwie przedstawionych w książce: „FORTYFIKACJE GDAŃSKA” informacji jako
Miro pumeks - Pon Kwi 08, 2013 5:37 pm Jak jakiś dwudziesto- albo dwudziestopierwszowieczny historyk przeprowadzi własne badania, zamiast przepisać bezmyślnie ze starych książek, to nie nazwę
Miro - Pon Kwi 08, 2013 7:02 pm Taką informację znalazłem na temat książki „Fortyfikacje Gdańska”
Taki czarny scenariusz sesji naukowej. Zebrała się grupa ludzi z branży, spędziła kilka wesołych dni, trochę pogadali, a że nie starczyło już czasu na konkrety więc przepisali bezmyślnie ze starych książek stereotypy , podpisali sie pod tym i puścili to w świat w formie kiążki. Miro Sabaoth - Pon Kwi 08, 2013 8:12 pm Ja to znam z innych dziedzin nauki i nie tylko w Polsce ale i w Szwecji. Pumeks ma rację. Na takie sympozja, konferencje, sesje naukowe, czy jak je tam zwał odwala się na szybko referacik, a najważniejsze są wycieczka, żarcie, zwiedzania, itp. Mój promotor od doktoratu jeździł dwa razy do roku na konferencje organizowane przez pewną instytucje międzynarodową. Cały pic polegał na tym, że raz była ona organizowana gdzieś w Europie, a w kolejnym półroczu na półkuli zachodniej. Wszystko za friko - pełen zwrot kosztów. Ja załapałem się tylko na dwa wyjazdy europejskie. Średnio, mój profesor wyjeżdżał na takie darmowe wycieczki raz, dwa razy w miesiącu i na każdy wyjazd przygotowywał referat, poza tym wykładał na uczelni i zajmował się jeszcze kilkoma innymi sprawami. Kiedy więc miał znaleźć czas na przeprowadzenie poważnych badań? discus - Pon Kwi 08, 2013 9:45 pm Admiralnie nie wrzucał bym wszystkich sympozjum, konferencji i sesji naukowych do jednego poglądowego spectrum . Można by wywnioskować, iż wszystko można zanegować opierając się o brak umiaru w pożądaniu zbytków jako jedyna cecha towarzysząca uczestnikom. Ilość spotkań naukowych (darmowych i płatnych jest niewyobrażalna w skali świata i roku). Jedna osoba nie jest w stanie być nawet na 0,00001 % sesji. Rzetelnie można by przeprowadzić badania statystyczne i po żmudnej pracy na podstawie mediany określić kierunek wniosków obciążony uchybem błędu. Jak ktoś wspomniał wyżej bez rzetelnych technik naukowych możemy dojść tylko do anarchii 
Jako młody chłopak na tej śluzie miałem przyjemność spędzić bardzo dużo czasu , niejednokrotnie skacząc do wody z murka w upalne dni. A wtedy nie było tak świadomej wiedzy o ekologii 
pumeks - Pon Kwi 08, 2013 10:00 pm
Zdziwiłbyś się, ile książek w tej sposób powstaje. Szczególnie jeśli temat (w tym wypadku historia Gdańska) wydaje się gwarantować zainteresowanie potencjalnych czytelników.
Krzysztof - Pon Kwi 08, 2013 10:07 pm Zacytowałem fragmenty artykułu Jakuba Szczepaskiego bo są bardzo rzeczowe i wyważone. Podaje On kilka dat zatopienia Żuław: 1629, 1656, 1734, 1807, 1812. Ale nigdzie nie pisze, że to w wyniku manipulacji przy śluzie! Pisze: "W chwilach zagrożenia miasta zamykana całkowicie przepusty Kamiennej Śluzy, aby skutecznie zalać przedpole miasta". Przepustów w kompleksie Kamiennej Śluzy było kilka. Poza wrotami śluzy był przepust kierujący wodę na koła młyńskie i przepust wody jałowej (najczęściej otwarty gdy młyn nie pracował). To o tych przepustach pisze Szczepański. Przypuszczalnie ma rację, ale ich zamknięcie nie wiele wspomagałoby falę zalewową na Żuławach. Dla dokonania zalewu trzeba było rozkopać gdzieś wał zbiornika retencyjnego. Rozlanie się wód tego zbiornika powodowało drastyczne obniżenie się poziomu wody po południowej stronie Kamiennej Śluzy, tak, że nawet przy otwartym przelewie jałowym woda tamtędy nie płynęła. Przy wyższym poziomie wody na Wiśle ten przepust mógłby nawet napełniać system po południowej stronie. Ale wtedy powinien być właśnie otwarty. Niestety ciągle nie wiemy, czy kiedykolwiek zatapiano Żuławy wodą z Motławy. Dwa razy (a może zawsze) wykorzystywano do tego wodę wiślaną. Krzysztof - Pią Kwi 26, 2013 12:54 pm Archiwum Państwowe w Gdańsku przedstawiło "APG 300MP_111 Gdańsk-Stare Miasto. Radunia,śluza, okolice." ( https://www.facebook.com/...&type=3&theater ) Nie potrafię zlokalizować miejsca. Czy ktoś pomoże? Zbych - Pią Kwi 26, 2013 3:25 pm
Sądzę, że pasuje do tego miejsca. pumeks - Pią Kwi 26, 2013 4:33 pm Zgadzam się. W prawej górnej części planu jest Wiadrownia (Emmermacher Hof) a w lewej dolnej jeden z napisów wygląda jak "Neuere Rambau Straße", a to by przesądzało lokalizację. Ciekawy jest ten obiekt na terenie Zamczyska, o kwadratowym obrysie, opisany jako "Pulver-Turm" - wygląda na to, że mogła to być jedna z baszt dawnego podzamcza zamku. Zbych - Pią Kwi 26, 2013 5:54 pm
Ten obiekt występuje też na niektórych innych mapach, ale na żadnej nie jest opisany. Na mapie rekonstrukcyjnej Kloeppela dla 1500 r. widnieje w tym miejscu baszta z kawałkiem mostu. Krzysztof - Pią Kwi 26, 2013 9:56 pm Dzięki
Jeśli dobrze rozumiem to jest to projekt tej śluzy i czegoś na przyległym terenie a. b. c. d. Podejrzewam, że mógł być nie zrealizowany, bo nigdzie indziej (mapy) jej nie widziałem. Jeśli ktoś chciałby i potrafił rozczytać zamieszczone na planie opisy, może udałby się więcej zrozumieć. pumeks - Pią Kwi 26, 2013 11:33 pm Trudno to odcyfrować, ale z tego co mi się udało, wynika że projektowano tam tartak ze śluzą. Literki abcd wyznaczają plac (skład drewna?), e - śluza, f - coś ze słowem "frey", być może przepust, g - nie wiem, h - tartak, i - mieszkanie przy tartaku. Krzysztof - Sob Kwi 27, 2013 3:44 pm Tam gdzie g, tam musiałoby być koło wodne. Drugie słowo kończy się na "...fale". Krzysztof - Pon Gru 16, 2013 12:34 am Temat postu: Schewen Schleuse Z terytorium Żuław Gdańskich wody były odprowadzane do Wisły dwoma głównymi ciekami: Czarną Łachą (Schwarze Lake) i Motławą. Pomiędzy nimi, z niewielkiego terytorium wody odprowadzał niewielki, sztuczny kanał nazywany Walddorfer Vorflut (na mapie z 1822 opisany - Abzug Laake). Wszystkie one były zabezpieczone samoczynnymi wrotami przeciwpowodziowymi przed możliwością wpłynięcia do nich wysokich wód wiślanych. W śluzę komunikacyjną zapatrzone była tylko Grodza Kamienna na Motławie. Walddorfer Vorflut był zakończony wrotami nazywanymi Schewen (Schoeven) Schleuse. (Czy ktoś potrafi rozszyfrować - przetłumaczyć tą nazwę?) Przedstawienie tej budowli na mapie z 1822 sugeruje, że mógł to być mostek z dwoma parami wrót ustawionych przeciwstawnie. Te północne - przeciwpowodziowe i południowe uniemożliwiające nadmierny odpływ wody z kanału przy niskich stanach wody w Wiśle. Mostek ten pełnił bardzo ważną funkcję. Umożliwiał przejście (przewiezienie towarów) z Gęsiej Karczmy nad Wisłą, na zachodnią stronę Gdańska, bez konieczności pokonywania celnych rogatek miasta. W narożniku mapy "Terytorium Gdańskiego" z 1790 r. narysowano szczegółowy planik tego obejścia. Z tego jak narysowano Schewen Schleuse, wydaje mi się, że w okresie rysowania planu Buhsego obiekt był w remoncie (przebudowie). Zamiast wrót narysowano po dwie grodzie, przed i za nim (?) Krzysztof - Pon Gru 16, 2013 1:12 am O tym, że tam była "Schleuse'a" wiedziałem od dawna, ale myślałem, że żadnego śladu po niej niema. A tu niespodzianka! Nie wiem z jakiego okresu mogą być to pozostałości, ale zachowane są stosunkowo dobrze. Około 10 metrowej długości, dwie ściany stalowo-betonowo-ceglanej konstrukcji. Po środku para podwójnych, stalowych elementów osadzenia wrót. To w tych ćwierć okrągłych łożach musiały się obracać wrota. Po odkopaniu, na ścianie ukazał się zastrzał wzmacniający stabilność góry łoża wrót. Na jednej ścianie zachowało się uchwyt do którego mocowano łańcuch przytrzymujący skrzydło wrót w pozycji otwartej. Obecnie zamiast wrót pomiędzy ścianami "Schleuse'y" jest zapora ziemna, obłożona płytkami betonowymi, ale pod spodem jest przepust dla wody bo kanał ciągle odprowadza wodę ze stacji pomp na jego końcu. pumeks - Pon Gru 16, 2013 5:39 am Bardzo ciekawe odkrycie 
Miro - Sro Sty 01, 2014 7:30 pm Na końcu omawianego kanału " Zawodzie" znajduje się ciekawa betonowa budowla, która w przeszłości mogła być również czymś w rodzaju śluzy. To takie moje kombinowanie. Miro Miro - Pią Sty 10, 2014 8:20 am Temat postu: Decyzja Wysokiego Komisarza Decyzja Wysokiego Komisarza w sprawie opłat na utrzymanie tam wiślanych Gazeta Gdańska 1927.11.29 nr 273
Miro Miro - Sro Lut 05, 2014 6:16 pm Przy moście kolejowym na Motławie (ul. Przybrzeżna) jest coś co przypomina śluzę albo jakąś stację pomp. Tak myślę, że jeżeli jest teraz, to było coś tam też wcześniej. Tak dobrze wyszło z Schewen-Schleuse, może to miejsce ma swoją nazwę. Takie obrazki dla oreintacji. Miro Krzysztof - Sro Lut 05, 2014 7:26 pm To, oczywiście, stacja pomp odprowadzająca do Motławy wody z polderu Oruni. Na mapie z 1918 r. też w tym miejscu jest zaznaczona. Na mapach z początku XIX w. nic w tym miejscu nie zaznaczono (strzałka). Wygląda na to, że wtedy głównym (a może jedynym) miejscem przepompowywania wody z tego polderu był boczny kanał Motławy, troszkę bardziej na południe. Nad tym kanałem zaznaczono i na tej z 1803, i na tej 1811 po dwa wiatraki odwadniające. Pomimo tego, że opisano je "2 Schleusen." nie były to śluzy. Niemieckie Schleusenschütze to polska zastawka. mateomatis - Sob Lut 08, 2014 10:29 am Kneipab Schewenschleuse mit Pulvermagazin. Zdjęcie z zasobów PBC. Miro - Sob Lut 08, 2014 11:43 am
Czy aby opis tego zdjęcia jest właściwy (sam często jestem poprawiany na FDG bo sugeruje się opisem zdjęcia) To zdjęcie musiałoby być zrobione od strony Olszynki. Dla mnie ten kanał jest za szeroki. W zbiorach PBC jest jeszcze jedno zdjęcie przedstawiające śluzę czy jakiś przepust w tym rejonie co sugeruje, że mogło być ich tam więcej. Poniżej to zdjęcie podpisane "Danzig 30. 4. 1911 Ansicht vom Langgarter Tor bis zum Kleinbanhof" Miro Krzysztof - Sob Lut 08, 2014 9:57 pm Fantastyczne zdjęcia.
Według mnie to jest most. Zaznaczyłem na mapie z 1912 r. miejsca z których przypuszczalnie robiono zdjęcia. 1. Tu widać 3 wały fortyfikacji. Prawy może być tym przylegającym do Werdertor, w lewo od tego widoku: 
http://www.forum.dawnygda...ghlight=#117140 Po środku to może być Lünette Ochs, a po lewej fragment Lünette Werder. 2. Tu po lewej (opisany) dworzec kolei wąskotorowej. Przed nim torowisko tramwajowe (słupy trakcji), a po prawej za Bramą Żuławską Długie Ogrody. Uwaga: Na tej mapie omyłkowo i tą bramę (Langgarten Tor) opisano jako Werder Tor. Krzysztof - Nie Lut 09, 2014 1:20 pm Poprawiłem w poprzednim poście numerki na mapce
Po powtórnej analizie zdjęcia 1 "Kneipab Schewenschleuse mit Pulvermagazin.jpg" doszedłem do wniosku, że te środkowe wały to może być dalszy widok. Jeśli to Bastiony Kaninchen i Roggen to sens mają te zabudowania wystające z za nich. Miro - Nie Cze 08, 2014 8:08 pm Zdjęcia wycięte z filmu Gerharda Jeske z 1995 roku. Miro Krzysztof - Nie Cze 08, 2014 11:04 pm To raczej zastawka. A dokładniej gdzie ona? discus - Pon Cze 09, 2014 1:04 pm Zdjęcia wycięte z filmu przedstawiają chyba dwie różne lokalizacje. Jedna z nich to kamienna śluza(Grodza Kamienna zdjęcie 2 i 3), a ta druga to ....nie wiem - może lokalizacja przy Mostowej ale raczej nie ten układ
Po pewnym czasie - jak tak dłużej się przyglądam to może te zdjęcia przedstawiają jednak tą samą śluzę. Krzysztof - Pon Cze 09, 2014 4:07 pm
To może być zastawka do młynówki przy Kamiennej Śluzie. (na wszystkich trzech zdjęciach widać ją) Oraz mosty: kolejowy i pieszy nad komorą śluzy. Miro - Pon Cze 09, 2014 8:20 pm Wszystkie zdjęcia dotyczą Kamiennej Śluzy rok 1995. Nie potrafię ocenić do jakiego stopnia są one inne do stanu obecnego, (bardzo dawno tam nie byłem). Dodam trzy kolejne, lepszej jakości nie dało się zrobić. Miro Krzysztof - Pon Cze 09, 2014 11:26 pm No tu, coś więcej widać
Nowy most; wspólny dla dawnego torowiska (już bez torów na moście) i kładki pieszej. Ale co najważniejsze dla wątku o śluzach, to na obrazku 104 widać już nie istniejące wrota pod mostem. Obecne są zamontowane na drugim końcu (dawniej) śluzy. djjack - Pon Wrz 22, 2014 8:41 pm Temat postu: Tama na fortyfikacji Wolnego Miasta Gdańska Zdjęcie z 18 czerwca 1930 r. Może ktoś rozpoznaje to miejsce i jest w stanie podać więcej informacji na jego temat... Krzysztof - Pon Wrz 22, 2014 8:59 pm Rozległy, płaski teren, z rozcinającą go głęboką doliną. Nie wygląda to na nasz region. Nawet na Pomorskie terytorium
Zbych - Wto Wrz 23, 2014 7:24 am Wygląda jak zbiornik retencyjny. Jeśli jest to na Pomorzu, to może być na Raduni. Zbych - Wto Wrz 23, 2014 7:46 am
djjack - Pon Wrz 29, 2014 11:20 am Temat postu: Rutki Krzysztof i Zbych - dziękuję za odpowiedzi. Okazało się, że zdjęcie zrobione zostało z mostu w Rutkach. Krzysztof - Pon Wrz 29, 2014 1:45 pm A ja myślałem, że to gdzieś zupełnie daleko. Ale rzeczywiście w tą stronę górny taras jet mało pofałdowany.
djjack - Pon Wrz 29, 2014 2:05 pm
Jak mówiła moja babcia - nauka nie idzie w las, tylko w nas
Mógł zmylić też ten podpis z drugiej strony zdjęcia... Gdzie Rutki a gdzie WMG... P.S. Ale samo zdjęcie ładne i oryginalne. discus - Wto Gru 16, 2014 5:14 pm Chęci są - potrzeba 5 mln zł. Krzysztof - Sob Sty 02, 2016 8:00 pm Z https://www.facebook.com/...?type=3&theater
pumeks - Sob Sty 02, 2016 8:45 pm Re We La Cja
Fotomemoria - Nie Sty 03, 2016 6:31 am Potwierdziła się lokalizacja obiektu, wcześniej umieszczonego w zagadkach. Marek Z - Pon Sty 04, 2016 11:26 am
Perełka ! Brawo !
pumeks - Pon Sty 04, 2016 1:22 pm Zdjęcie od Fotomemoria też, skoro wiemy już, co przedstawia
Rysio - Pon Paź 10, 2016 7:19 pm http://www.nasz.gdansk.pl...016-do-netu.pdf Tu p. Januszajtis może coś wyjaśnił w sprawie zalewania Olszynki, działania młyna. Krzysztof - Pon Paź 10, 2016 10:11 pm W wątku "Olszynka", Miro zamieścił fragment artykułu Andrzeja Januszajtisa pt. „Od Grodków do Grodzy Kamiennej” http://forum.dawnygdansk....p=150605#150605 
Tam Pan Januszajtis tylko musnął temat i ja to tak skomentowałem:
Tu konkretnie pisze o zalewaniu Żuław, czyli o "obronie inundacyjnej". To, że taka obrona była stosowana to fakt. To, że o możliwości takiej obrony myślano projektując siedemnastowieczne fortyfikacje to też prawda. O tym, że kompleks Kamiennej Śluzy był najważniejszym (kluczowym) elementem tych fortyfikacji, też jestem przekonany. Problem polega na tym, że nie można było spiętrzyć wód Motławy zamykając wrota śluzy. Po pierwsze: Nie można było zamknąć wrót, które i tak normalnie były zamknięte. Po południowej stronie śluzy (jestem przekonany) było stałe spiętrzenie wody w fosie, Motławie, Raduni, Czarnej Łasze oraz w kanale Hohe Vorflut (dla tego "Hohe", że miał wyższy poziom wody niż równolegle poprowadzony Lege Vorflut). 
To, co tu jest zaznaczone na niebiesko miało wyższy poziom wody. Po drugie: Nawet, jeśliby wrota były otwarte ich zamknięcie, ze względu na niewielki przepływ wody, spiętrzyłoby wodę po długim czasie (kilka miesięcy). Ze względu na tą szczupłość wody w Motławie w znanych z historii zatapianiach Żuław Gdańskich wykorzystywano (i Gdańszczanie, i agresorzy) wysokie wody Wisły. Poniżej rycina przedstawiająca zatopienie Żuław Gdańskich przez Szwedów w 1667 r. 
Rysio - Pon Paź 10, 2016 10:39 pm Logicznie wyjaśniasz. Czyja woda ew.napędzała ten młyn przy Kamiennej Grodzy skoro śluza zamknięta. Przepływ wody minimalny, a wróg zagraża Kanałowi Raduni. pumeks - Pon Paź 10, 2016 10:58 pm No właśnie
Dla napędzania kół młyńskich to spiętrzenie pewnie wystarczało. Wrota śluzy mogły być zamknięte, ale obok nich są zastawki które można było podnieść i skierować wodę na koła młyńskie. Przy czym trzeba pamiętać, że to miał być młyn "awaryjny", w razie gdyby nieprzyjaciel odciął wodę w Kanale Raduni uniemożliwiając pracę Wielkiego Młyna i mniejszych młynów na Starym Mieście. Nie wiem, czy w ogóle kiedykolwiek doszło do takiej sytuacji. Być może jedyny raz w czasie oblężenia rosyjsko-saskiego w 1734 r.? Krzysztof - Wto Paź 11, 2016 12:04 am Młyn był rezerwowy i w dokumentach nie udało się znaleźć informacji, że kiedykolwiek coś zmielił.
Ale żeby mógł mleć konieczny był spadek wody. Właśnie zamknięta śluza dawała ten spadek. Spadek nie mógł być duży. Przy spiętrzeniu około metra cofka sięgałaby do młyna w Grabinach Zameczku. Jak przy każdym młynie, oprócz piętrzącej wodę zapory (tu wrota śluzy) musiał być kanał dla przepływu wody na koła wodne oraz tak zwany spust jałowy. To właśnie ten spust jałowy musiał być głównie używany do przepływu wody. W Motławie przepływ niewielki, ale jakoś trzeba było go przepuścić. Do tych przepływów służył lewy przepust (przy młynie). To spiętrzenie wody pomimo, że nie wysokie, ale bardzo rozległe (koryta rzek i kanałów na Żuławach oraz cała fosa) było rezerwuarem wody, którą można było zalać okoliczne niziny gdy taka potrzeba nadchodziła, a w Wiśle nie było dość wysokiej wody. W śluzie były dwie pary wrót umożliwiające spiętrzenie wody dla młyna i retencji, dla "obrony inundacyjnej" oraz śluzowania statków. Poza nimi były wrota, które mogły powstrzymać bardzo wysokie wody wiślane przed niepożądanym zalaniem Żuław od strony miasta. Ze względu na ten niewielki przepływ w Motławie, przypuszczalnie tędy można było napełnić ten zbiornik retencyjny. Jedyna możliwość zalania Żuław przy pomocy wrót śluzy, to nie zamknięcie, a otwarcie tych wrót przy bardzo dużym poziomie wody w mieście. Rysio - Sro Paź 12, 2016 5:45 pm Ach nostalgia na obrazach młynów na rzeczką została nam. Obecnie wrota obu śluz chronią Żuławy przed ew. cofką z Wisły.Czy poziom Wisły, Motławy na przestrzeni wieków pozostał stały? Krzysztof - Sro Paź 12, 2016 6:44 pm Obecnie poziom wody jest minimalnie większy (centymetry, a może milimetry) niż poziom morza. Gdy przed powstaniem Wisły Śmiałej przez Gdańsk przetaczały się wiślane fale powodziowe to można było po Długim Targu pływać łódką. Krzysztof - Sob Lis 12, 2016 9:24 pm Dalszy ciąg o Kamiennej Śluzie w Naszym Gdańsku. (od strony 3) http://www.nasz.gdansk.pl...016-do-netu.pdf Krzysztof - Sob Mar 04, 2017 9:19 pm We wrześniu w NG ukazał się artykuł "Niezwykła śluza, niezwykły młyn" Andrzeja Januszajtisa.
W poprzednim poście zamieściłem link do mojego komentarza do tego artykułu prof. Januszajtisa i jego uwag do tego komentarza. Ponieważ w tym komentarzu NG wstawił podtytuły, trochę niepasujące do treści postanowiłem tu przedstawić ten komentarz. Przy okazji tu mogę pokazać kolorową wersję zamieszczonych tam rycin stanu z przed budowy, oraz rekonstrukcji z okresu budowy kompleksu Kamiennej Śluzy.
Okazało się, że nie zawsze miałem rację. W "Uwagach do komentarza" profesor obalił moją tezę, że: "piętrzenie wody (aż do przelania się przez wały) musiałoby trwać długo". Nie jestem już przekonany, że: "wrota piętrzące wodę w zbiorniku były stałe zamknięte". Biorę pod uwagę, że do XVIII wieku było stałe spiętrzenie, ale informacja o "próbnym zamknięciu śluzy, przeprowadzonym 26 listopada 1806 r." wskazuje na to, że śluza normalnie była otwarta. Krzysztof - Sob Mar 04, 2017 10:06 pm Wklejam tu "Uwagi do komentarza" prof. Januszajtisa. Krzysztof - Sob Mar 04, 2017 10:39 pm I moja odpowiedz zamieszczona w styczniowym NG na stronie 17. http://www.nasz.gdansk.pl...017-do-netu.pdf Poniżej niezamieszczone w NG (niestety) ryciny ilustrujące tekst. Polemika z „Uwagami do komentarza” Dziękuję za zamieszczenie w „Naszym Gdańsku” mojego komentarza. To, że Kamienna Śluza była kluczowym elementem obrony Gdańska poprzez podtopienie przedpoli jest i było dla mnie oczywiste i wcale tego nie negowałem! O zbiorniku retencyjnym poprzez nią utworzonym napisałem, przecież: „pomimo niewielkiego spiętrzenia zgromadzona w nim woda umożliwiała bardzo szybkie podtopienie przedpola miasta w przypadku podejścia wrogów od strony wschodniej lub południowej„ Mam tylko zastrzeżenia do sformułowania, że zamknięcie wrót śluzy powodowało to podtopienie. Oczywiście dla uzyskania spiętrzenia wody jej i Śluzy Lazaretu wrota musiały być zamknięte, ale samo spuszczenie tej wody na przedpola odbywało się w innym miejscu i po pewnym czasie. Myliłem się tylko, że spiętrzenie to ze względu na niewielki przepływ wody w Motławie musiało być utrzymywane stale. Powierzchnia zbiornika retencyjnego wprawdzie była wyraźnie większa niż 400 tysięcy metrów kwadratowych bo poza fosą woda spiętrzana była w korytach (w obrębie wałów) Motławy, Starej Raduni, kanału Czarnej Łachy, oraz Hohe Vorflut'u, ale z obliczeń (i eksperymentu z 1806 r.) wynika, że po zamknięciu wrót Śluzy Kamiennej (i Lazaretu) w przewidywalnym czasie można było tę potrzebną wodę zgromadzić. Powierzchnię w tych żuławskich korytach trudniej obliczyć niż w fosie bo różne są ich szerokości, ale sama Motława do Grabin Zameczku to było około 20 km. Z mojego szacunku wynika, że fosa stanowiła około 10% powierzchni spiętrzonego zbiornika. Co do miejsca spuszczenia wody na niziny (depresje) Olszynki, niezależnie po jakim czasie od zamknięcia wrót śluz, przeciwskarpa fosy nie byłaby dobrym miejscem. Fosa zewnętrzna od Młodomiejskich Składów Drewna do Knipawy, po obu stronach Motławy była bezpośrednio połączona z jej nurtem i poziom wody w niej był identyczny z wiślanym. Tam woda spłynęła by do Wisły. Północny wał Knipawy – Pankewall przegradzał również fosę zewnętrzną. W tym, olszyńskim odcinku, oraz niedługim kanale Walldorfer Vorflut poziom wody był regulowany Śluzą Knipawską. Spuszczenie wody na tym odcinku musiałoby być dwuetapowe. Najpierw do niższej fosy zewnętrznej, a następnie na niziny. Najlepszym miejscem do przelania wody spiętrzonej Kamienną Śluzą na tereny Olszynki, „teren pomiędzy Motławą i Kamienną Groblą” (jak to napisał generał Köhler) był wschodni wał łącznika starego koryta Motławy z fosą, na wprost Kamiennej Śluzy. To najbliższe miasta miejsce gdzie fosy zewnętrznej już nie było. Na mapie z 1763 roku właśnie tam zaznaczona jest neue Schleuse, czyli nowa (i to raczej zastawka, a nie śluza). Otwarcie tej zastawki umożliwiało kontrolowane podtopienie, a kiedy jej jeszcze nie było (bo nowa) - niekontrolowane, poprzez rozkopanie tu wału. Nie mogę się zgodzić z następującym stwierdzeniem: „Inną ich (gródz) funkcją, przy otwartych wrotach śluzy, było utrzymywanie poziomu wody w fosach, który nie mógł przekroczyć górnej krawędzi gródz.” Grodze zakończone lunetami (okularami) wchodziły „jak półwyspy” w akwen fos nie dochodząc do przeciwległego brzegu i z tego względu nie mogły „utrzymywać poziomu wody w fosach”. Poziom wody po przeciwległych ich stronach zawsze musiał być identyczny niezależnie od tego, czy woda była niska, czy spiętrzona. Niejasne są dla mnie wyjaśnienia działania śluz generała Köhlera. Na pewno nie nazwałbym ich „klarownymi”. Słusznie rozdziela niziny na dwa poldery zalewowe: oruński, po zachodniej stronie Motławy i olszyński, po wschodniej. Pisząc o olszyńskim: „Zamknięcie Kamiennej Śluzy stawia pod wodą teren pomiędzy Motławą i Kamienną Groblą...” pomija tu, tak samo ważną dla tego polderu, Śluzę Lazaretu i powstrzymującą odpływ wody Śluzę Knybawską. W opisie oruńskiego pisze: „Dla zalania nizin pomiędzy wałem Motławy, a miejscowościami Stare Szkoty, Oruńskie Przedmieście i Orunia służą trzy śluzy Motławy”. Jakie trzy śluzy Motławy? W następnych trzech zdaniach pisze o śluzach Lazaretu, Knipawskiej i Rykforckiej. Albo nie pisze jakie to 3 śluzy, albo popełnia błąd bo i tu kluczową rolę pełniły śluzy Kamienna i Lazaretu, a Knipawska i Rykforcka nie miały żadnego wpływu na polder oruński. Zdanie: „Śluza przy Lazarecie służyła do nawodnienia fos frontu oliwskiego i Składów Drzewnych” wydaje mi się też niewłaściwe. Mogła być ona używana do nawodnienia wysoką wodą wiślaną, ale całego zbiornika, czyli fos wewnętrznych i koryta Motławy, wraz z korytami cieków z nią współpracujących. Przecież nie było żadnej grodzy rozdzielającej front oliwski od zachodniego i dalszych. Reasumując, albo generał Köhler nie miał daru do klarownego wyjaśnienia, albo sam nie rozumiał działania tego układu! Uwaga ogólna: Ponieważ dla kilku obiektów używane jest tu słowo „śluza” warto przypomnieć, że tylko Śluza Kamienna była (za PWN) „Śluzą żeglugową służącą do pokonywania różnic poziomów wody przez sprzęt pływający”. Pozostałe opisywane tu „śluzy” pełniły inną funkcję i ich wrota tylko powstrzymywały wyższy pozom wody. Krzysztof Wasilewski Zbych - Pon Mar 06, 2017 8:01 am
Jeśli to była śluza żeglugowa, to powinna mieć dwie pary wrót w odległości pozwalającej na swobodne zmieszczenie się między nimi "sprzętu pływającego". Gdzie były te drugie wrota? Krzysztof - Pon Mar 06, 2017 10:03 am Na tym planie widać 3 pary wrót (i wnęk w ścianach do chowania się wrót w pozycji otwartej). Dwie pary do śluzowania przy wysokiej wodzie na zewnątrz miasta i jedna (między nimi) do powstrzymywania wysokich wód wiślanych przed cofką na Żuławy. 
Na wcześniejszym (z 1810 r.) rysunku widać 4 pary wrót co sugeruje, że przewidywano również śluzowanie przy wyższej wodzie w mieście niż na żuławskim odcinku Motławy. 
Krzysztof - Pon Mar 06, 2017 11:24 am
Przyglądnąłem się tym rycinom jeszcze raz i doszedłem do wniosku, że popełniłem błąd na tej rycinie:
Tu przypuszczalnie też powinny być 4 pary, ale rytownikowi nie "pokazały się" te czwarte, z pod mostku i to mnie zmyliło. Powinno być: Dwie pary wrót bliżej miasta służyły do śluzowania przy wyższej wodzie w mieście (żółty kolor), a 2 pary południowe do śluzowania przy spiętrzeniu Motławy na Żuławach. Kolorem czerwonym zaznaczyłem wrota narysowane, na rycinie z 1810 r., jako zamknięte, a błękitnym te współpracujące przy śluzowaniu na wyższą wodę poza miastem. Zbych - Nie Mar 12, 2017 3:01 pm Dzięki Krzysztofie. Nie wiedziałem, że to od strony miasta były wszystkie śluzy. Pierwsza od strony miasta istnieje i obecnie. Odległość między skrajnymi śluzami jest trochę mała jak do wprowadzania większych jednostek. Zresztą szerokość kanału też wielka nie jest. Z tego wynika, że poziom wody między grodzami był taki, jak i poza nimi, a jedyną ich rolą było wymuszenie przepłynięcia statków między wysepkami, gdzie mogły być przepuszczone lub zatrzymane. Krzysztof - Nie Mar 12, 2017 7:17 pm
Tam gdzie piszesz "śluzami", powinno być raczej wrotami. W polskim znaczeniu śluza to cały kompleks: wrota dolne, komora, wrota górne (chociaż znam jaz na Dolnym Śląsku nazwany "Śluza nr 2"). Ta odległość między wrotami to około 20 m. Dla łodzi motławskich to było wystarczająco. Zbych - Pon Mar 13, 2017 4:12 am Faktycznie wyraziłem się nieprecyzyjnie. Pomierzyłem na mapie 21,5 m x 7 m. Rzeczywiście tylko statki motławskie mogły tamtędy wpływać. Fosa z tego co widać na mapach wygląda na odseparowaną od Wisły. Krzysztof - Pon Mar 13, 2017 8:24 am
Krzysztof - Pon Kwi 24, 2017 7:15 am Remont w 2018-19 http://www.trojmiasto.pl/...tu-n112163.html
Krzysztof - Sro Sie 16, 2017 2:30 pm To zdjęcie, już się pojawiło (na pierwszej stronie), ale strasznie malutkie. Tutaj: http://dziedzictwo.pomorz...nografie/id/265 jest naprawdę spore, a średnie poniżej.
djjack - Sro Sie 16, 2017 6:05 pm Temat postu: Śluza Kamienna na pocztówkach (część I) http://www.opowiadaczehis...owkach-czesc-i/ djjack - Pon Lut 26, 2018 11:14 am Temat postu: Śluza Kamienna na pocztówkach (część II) Mniej chyba znana pocztówka z widokiem na Kamienną Śluzę. http://www.opowiadaczehis...wkach-czesc-ii/ Krzysztof - Nie Sty 06, 2019 10:46 pm To, że Kamienna Śluza powstrzymywała wysokie wody wiślane przed wtargnięciem na Żuławy Gdańskie korytem Motławy to powszechnie wiadomo, ale o tym, że przed wybudowaniem nowożytnych fortyfikacji też istniały takie zabezpieczenia to dotychczas nie wiedziałem. Na tej mapie datowanej na 1615 rok widzę dwa systemy zabezpieczeń. W miejscu późniejszego Bastionu Żubr Maidloch wyraźnie zaznaczono śluzę opisaną "M..... Loch" (może ktoś pokusi się o rozszyfrowanie tego pierwszego członu bo na Maid to nie wygląda). Na Starej i Nowej Motławie zaznaczono również coś wyglądającego jak śluzy, opisane "Bahm" (?). Podejżewam, że to wcześniejsze konstrukcje, już nie używane w 1615 r.
Krzysztof - Pon Sty 07, 2019 4:47 pm Na wspomnianej wyżej mapie jest zaznaczonych sporo więcej nieznanych mi (obawiam się, że i poważniejszym badaczom historii gdańska) śluz. Z przedstawienia ich na mapie wnioskuję, że większość nie miała możliwości śluzowania statków, a nawet łodzi. Ich funkcją było zapewne utrzymywanie różnic poziomów wody po przeciwległych ich stronach. Na taką śluzę w przez którą można było przeprawić się łodzią z jednej na drugą stronę, przy różnicy poziomów wygląda ta pomiędzy starą fosą zamkową, a Brabanc Huss. W rejonie ujścia Motławy zaznaczono 3 obiekty opisane jako "Bchm". Jeden w głównym korycie (przypuszczalnie z błędnie zaznaczonym kątem wrót) i dwa na tym Brabanc Huss. Te 3 śluzy uniemożliwiały wysokim wodom wiślanym wtargnięcie w obręb akwatorium miejskiego (cofka). To, że w miejscu obecnej ulicy Śluza istniała śluza odcinająca sieć kanałów Dolnego Miasta wiadomo, ale, że wcześniej w tym miejscu była śluza odcinająca ówczesne kanały Olszynki nie wiedziałem. Ciekawe dlaczego ten kanał łączący Nenen Graben z Nową Motławą ma 2 równoległe koryta.
pumeks - Pon Sty 07, 2019 7:34 pm
To chyba jest inne miejsce niż obecna ulica Śluza, szczególnie, jeśli Milchthor oznacza Bramę Stągiewną. Na planach z początku 19. wieku biegnie tym śladem ulica o nazwie Stinkgang, następnie jej nazwę zmieniono na Husarengasse, po 1945 na ul. Szwoleżerów, a później całkiem zniknęła. Wschodnia część Husarengasse, odcięta po przebiciu ul. Łąkowej do Długich Ogrodów, zmieniła nazwę na Hintergasse, później przemianowano ją na Herrengarten (od pobliskiego bastionu), a dziś jest to ul. Sadowa. Mam podejrzenia, że przebieg tego kanału na początku 17. wieku może się wiązać się z istniejącą w średniowieczu po południowej stronie Długich Ogrodów "Szkocką Groblą", która miała być jakby symetryczna do Angielskiej Grobli po stronie północnej. PS. Kanał na Olszynce to raczej Newer (Nowy), a nie Nenen Graben. Krzysztof - Pon Sty 07, 2019 8:57 pm
Na tej mapie Brama Stągiewna jest opisana jako "Longe Gartens Thor" Na większym fragmencie jest i Szkocka Grobla. Na fragmencie z Zamczyskiem i Brabankiem polecam uwadze pięknie pokazany dźwig (podkreślony na fioletowo). Krzysztof - Pon Mar 04, 2019 2:40 pm Na poprzedniej stronie napisałem
i mapkę zamieściłem. 
Teraz zauważyłem, że takie odejście do spuszczenia wody z fosy na teren Olszynki istniało w 1929 r tylko. trochę bliżej Kamiennej Śluzy. Galadhorn - Pią Mar 08, 2019 6:23 pm
Ja tylko z nieśmiałością zapytam o tę mapę z 1763. Czy jest na niej Peterszawa i Biskupia? Gdzie znajdę tę mapę? Krzysztof - Pią Mar 08, 2019 8:47 pm Jest, ale bez rewelacji. Nie wiem skąd ją mam. Prześlę. Galadhorn - Pią Mar 08, 2019 10:26 pm Mapa dla mnie b. ciekawa. Jest graficznie podobna do prac plastycznych wykonywanych w tym czasie w Garnizonie (mam na myśli schematyczne tarcze z wynikami zawodów strzeleckich). Dla mnie każdy ślad Gdańska z XVIII wieku jest nad wyraz ciekawy. Galadhorn - Czw Maj 09, 2019 7:41 pm Znalazłem dziś taki maleńki rysunek J. Gottheila. Przedstawia jakąś śluzę. A ja jestem wyczulony na wszystko, co może dotyczyć okolic Zaroślaka. Czy poznajecie, co to może być za śluza (uwzględniając domki w tle)? 
"95. Śluza" ołówek, papier nr inw. MNG/SD/1127/R/53/62 (Muzeum Narodowe w Gdańsku) Krzysztof - Czw Maj 09, 2019 8:17 pm Ciekawy rysunek. Ale na śluzę to nie wygląda. Widać most i otwartą bramę na moście. Od naszej strony widać półowalne zabezpieczenie utrudniające obejście bramy po zewnętrznej stronie balustrady mostu. Daty tam nie ma? Galadhorn - Czw Maj 09, 2019 8:23 pm Gottheil przebywał w Gdańsku i tam tworzył w latach 1836-1865. Grafika wyraźnie jest zatytułowana "Śluza". Może to jakiś mostek na Kanale Raduni? Krzysztof - Czw Maj 09, 2019 8:53 pm Schleuse słowniki tłumacza jako śluza, ale nie konieczne urządzenie do śluzowania statków. Schleuse to również pojedyncze wrota utrzymujące spiętrzoną wodę. Tu już blisko do wrót nad wodą
Terytorium zamykane tą bramą powinno być po prawej stronie, czyli te domki byłyby poza miastem. Najbardziej mi pasuje obecna ul. Mostek i dalej Litewska do dawnej Gęsiej Karczmy. Galadhorn - Czw Maj 09, 2019 9:00 pm Jak to wygląda u Buhsego? Na jego mapie powinny być te domki Krzysztof - Czw Maj 09, 2019 9:02 pm Nr 2 na tym planie 
A tak później wyglądał 
Podobna brama na moście przed pobliską Wedertor 
Tu jest jeden domek. pumeks - Czw Maj 09, 2019 9:12 pm
Wcześniejsze zdjęcie Shiffchenbrücke jest na Fotopolsce https://fotopolska.eu/813939,foto.html 
Krzysztof - Czw Maj 09, 2019 9:17 pm Obydwa zdjęcia Shiffchenbrücke są zrobione w stronę Knypawy - Gdańska. Galadhorn - Pią Maj 10, 2019 11:12 pm Na żadnym z tych zdjęć nie widać tych ładnych barokowych kamieniczek. I jeszcze jedno - czy ten most k. Knipawy obejmuje mapa Buhsego? Krzysztof - Sob Maj 11, 2019 9:42 am Jest, ale tam też tylko jedno zabudowanie. Wcale nie mam pewności, że to to miejsce. Ta brama na moście wygląda podobnie do innych takich bram na przedpolu fortyfikacji, a nie znam innej, przed którą byłyby jakieś zabudowania. Krzysztof - Sob Maj 11, 2019 9:56 am Most Shiffchenbrücke był chyba dłuższy od tego z ryciny. Sytuacja z ryciny pasuje do mostu nad Czarną Łachą i Motławą na pierwszym planie, oraz zabudowaniami Krępca. Ale tam bramy na moście nie spodziewałbym się. 
Dieter - Nie Maj 12, 2019 6:41 am [quote="Krzysztof Shiffchenbrücke [/quote] Tylko dla formalnosci: w tym slowie "c" brakuje, czyli pisze sie "Schiffchenbrücke" i oznacza " most dla stateczkow". 
pumeks - Nie Maj 12, 2019 10:44 am To moja wina, ta literówka
Krzysztof - Nie Maj 12, 2019 11:54 am Szukajcie, a znajdziecie. Wprawdzie brama z tych zdjęć jest za mostem, a nie na nim, ale kilkadziesiąt lat wcześniej brama mogła stać w innym miejscu. Bardzo podobna przy moście prowadzącym do Młodomiejskich Składów Drewna. 
MłodyBocieK - Pon Maj 13, 2019 11:41 pm Szanowni, jeszcze nikt tu nie wspomniał o sztafażu- myślę, że także trzeba to wziąć pod uwagę. Już na tym Forum przecież rozszyfrowano takie historie gdzie autor się bawił w niedosłowność (panoramę Schoenlebera zdaje się między innymi?). Nie jestem przekonany, by w takiej odległości poza fortyfikacjami stały tego rodzaju budynki. Sorry! Galadhornie za łyżkę dziegciu. Krzysztof - Czw Maj 16, 2019 9:39 pm Pora wrócić do śluz. Ostatnio dotarło do mnie, że jeszcze jedna śluza istniała w ciągu nowożytnych fortyfikacji Gdańska zaraz za wybudowaną w 1887/1888 Bramą Stoczniową Werft-Tor. Od 1623 do dzisiaj istnieje Kamienna Śluza na wlocie Motławy do Gdańska. W 1625 wykonano nowe bastiony po północnej stronie miasta. Przypuszczalne już wtedy przy Bastionie Lis (Fuchs) wykonano Śluzę Lazaretu (Pockenhausche). W Danzig und seine Bauten na stronie 299 jest napisane (tłumaczenie pumeksa):
To właśnie ta śluza była przystosowana do intensywnego spuszczania wysokich wod z fos i żuławskiego koryta Motławy, jak również całej wody z Żuław Gdańskich w przypadku ich zatopienia (celowo, lub naturalnie). Intensywny spust wody nie byłby korzystny dla miejskich nabrzeży i statków przy nich stojących. Wybrano miejsce nieodległe od nurtu Wisły i dodatkowo na wprost śluzy wykopano rów nazywany Pfand Graben (Zastawny Rów), lub Trahn Graben (nie znalazłem znaczenia słowa Trahn). O spodziewanej intensywności przepływu wody może świadczyć to, że gdy Stocznia Cesarska pozyskała w latach 80 XIX w. teren pod rozbudowę z tym kanałem, przed bastionami Lis i Ryś i zdecydowano zasypać ten kanał zlikwidowano również Śluzę Lazaretu. Nową śluzę wybudowano około 100 m na południe na wprost odcinka fosy zewnętrznej przed Bastionem Ryś i na jego przedłużeniu, przy zabudowaniach Mlecznego Piotra wykonano przekop - Durchstich bezpośrednio do rzeki. Na planie Buhsego widzimy starszy (zaixowany) i nowy stan. Jeśli dobrze odczytuję nowa śluza opisana jest: Schleusen Waerter. Schleusen to czasownik (?). Waerter też nic konkretnego mi nie mówi. MłodyBocieK - Pią Maj 17, 2019 9:46 pm Do poszukiwań obiektu z rysunku Gottheila jeszcze jeden kamyczek (z pracy p. Samóla Młode Miasto Gdańsk (1380-1455) i jego patrymonium). Ponieważ wątek jest o śluzach, to spytam o (prawdopodobnie) urządzenie hydrotechniczne: otóż o Wał Słomiany Czy ten Wał Słomiany to jest inna nazwa Siennej Grobli?
A może to opis (budynku) śluz wartownika- zachowując oryginalny szyk? Krzysztof - Sob Maj 18, 2019 12:26 am
Też brałem to pod uwagę
Jak najbardziej. To jest na Siennej Grobli. Wspaniała dokumentacja fotograficzna. Na planie Buhsego wygląda to tak: 
Na planach opisane jako "Bär." Co Januszajtis rozszyfrował jako <słowo "batatdeau" (niemieckie Bär) oznacza grodzę>. 
Ta śmieszna nazwa "Wał Słomiany" wzięła się z pewnością z mało precyzyjnego tłumaczenia z języka niemieckiego. Jest szansa, że zobaczymy niebawem pozostałości tej grodzy bo w miejscu gdzie była właśnie trwają prace ziemne pod jakąś zabudowę. Krzysztof - Wto Sie 13, 2019 9:31 am http://www.opowiadaczehis...2l86pUcL_fuhlP4
Na planie z 1822 podkolorowałem sieć wodną którą była odprowadzała wodę do tej śluzy i studni. Krzysztof - Pon Mar 23, 2020 11:46 am Na stronie: http://www.nakole.net/w_20170301.php "MIASTO POD ZIEMIĄ" z 01.03.2017 roku znalazłem ciekawe zdjęcie przedstawiające pozostałości odkopane przy ul. Śluza. (patrz - poprzedni post) 
To mogą (mogły) być pozostałości tej "Wielkiej Śluzy". Przy okazji warto przeczytać wszystko bo i inne ciekawe obiekty są tam sfotografowane i opisane. Krzysztof - Pią Mar 27, 2020 7:00 am Z: https://www.gedanopedia.p...9ALUZA_KAMIENNA Widok od strony miasta. "Berthold Hellingrath, Młyn przy Śluzie Kamiennej, około 1925" Krzysztof - Pią Maj 29, 2020 9:39 am XIX-wieczny przepust wodny na działce przy Wałowej https://www.trojmiasto.pl...ej-n145497.html 
Niezbyt mądrze napisano:
To przepust łączący dwa odcinki fosy wewnętrznej pod drogą do stoczni. Buczek - Sro Cze 17, 2020 7:29 pm Autor poszedł trochę na łatwiznę... i się zgubił. A wystarczyło przyjrzeć się mapie. Mimo, że w tytule, jak byk, stoi: odkryto przepust i fundamenty bramy, a na zdjęciach widać, że przepust jest za bramą, to Autor umiejscawia odkrycie na kanale, który jest przed bramą. Tymczasem ten kawałek wody to krótki łącznik Kanału Raduni z zaledwie już wtedy reliktem kanału biegnącego dawniej wzdłuż linii 3 bastionów od Lisa po Motławę. Cały ów kanał widać dobrze na mapie z 1809 roku.  Plan der Stadt Danzig 1809 [fragm]
Dziś przebieg tego kanału odzwierciedlają ulice Wałowa i częściowo Stara Stocznia. Gdy wznoszono Bramę Stoczniową, kanału już nie było. Była z pewnością regularna Wall-Gasse, która, jako ciąg komunikacyjny zaplecza bastionów musiała zresztą funkcjonować od początku ich istnienia, a od przełomu lat 70 i 80 stanowiła dojazd do koszar huzarskich. Wszystkie zaś mapy, na których obecna jest już Werft-Thor, w takiej, czy innej postaci, pokazują sam łącznik kanału biegnący w miejscu, gdzie dziś jest dojazd do garaży między Biurami SNG, a Bazą Transportu. A jeśli chodzi o odkrywkę, to "wszedłem, spenetrowałem, uwieczniłem".  Sprawa chyba zasługuje na założenie osobnego tematu, a więc: Brama Stoczniowa [Werft Thor] Pozdrawiam Paweł MłodyBocieK - Pon Maj 17, 2021 12:10 pm Wcześniej się pojawiło: 
Trafiłem na artykuł pani Marty Pawlik-Flisikowskiej z BG PAN o... zdjęciach
to dołożę poniższe. Chyba na Forum było, ale nie udało mi się odszukać
Krzysztof - Pon Maj 17, 2021 5:08 pm Ciekawe, ale zagadkowe zdjęcie. Miejsce obiektu z pierwszego planu łatwo ustalić. Od wieży Mariackiego poprzez koniec Angielskiej Grobli. Ale tu nie jest Bastion Jednorożec, a płaszcz pomiędzy fosami. Ta śluza była w tym płaszczu (nie jak sugeruje opis pod zdjęciem "w Bastionie Jednorożec"), ale przed Jednorożcem, a tu jesteśmy przed Bastionem Lew. W tym miejscu była przegroda fosy zewnętrznej i jakiś przepust w niej, ale za plecami fotografa.
Krzysztof - Czw Lis 25, 2021 7:41 pm Podejrzewam, że nie tylko ja miałem problem ze zrozumieniem co jest czym na tej rycinie. 
Tu: https://www.facebook.com/...152385371488105 jest czytelniejsza rycina podobnej bramy
Pomimo, że nie ta, ale sporo wyjaśnia. Krzysztof - Nie Gru 19, 2021 1:00 pm Pochwalę się 
https://www.trojmiasto.pl...il-n162536.html pumeks - Pon Gru 20, 2021 8:15 am
I słusznie, bo jest czym
Wiercipietek - Sro Mar 23, 2022 10:59 am
Bez przesady, wszystko widać, chociaż autor chciał pokazać kilka rzeczy na raz. Zaciemniłem przekrój, moze teraz czytelniejsze. Prawa część "podejścia" do bramy, którą rysownik obciął żeby pokazać widok na wał, w bramie Luchs-Fuchs chyba nie była pomostem (jak w Oliwskiej) lecz nasypem z brukiem i przepustem. Na planie Buhse'go brama moim zdaniem nie jest zwodzona i ma zwykłe wrota. Krzysztof - Sro Mar 23, 2022 11:58 am
Jak nie zwodzona? Ten zaznaczony na niebiesko (na rysunku poziomy) element po ściągnięciu na dół lewej jego części podnosi w górę prawe ramię i jest przerwa. Przy okazji podniesione przęsło mostu jest elementem wrót. Wiercipietek - Sro Mar 23, 2022 2:05 pm Ta część obrotowa to de facto są wrota. Po podniesieniu banowały intruzów. Na planie Buhse'go jest raczej zwykła dwukrzydłowa brama. Z kolei w dzisiejszym wykopku nie widzę miejsca po kolebce, w której te wrota miały stawać dęba. Spodziewałem się uwag do "widoku na wał", bo to skarpa nad ścianą kurtynową (czy jakoś tak)
Wiercipietek - Sro Mar 23, 2022 6:58 pm Od tego mogłem zacząć, zamiast mącić. Fundamenty wieżyczek i kolebka pod bramą (lub ściana, jeżeli sie jednak za czasów Buhse'go już nie kładła) są jeszcze pod trawnikiem od strony Wałowej. Krzysztof - Czw Wrz 08, 2022 8:16 pm I po śluzie
https://forum.dawnygdansk.pl/viewtopic.php?p=143355#143355
Konserwator nie uznał jej za zbytek i zdemontowano 
Krzysztof - Pią Mar 31, 2023 1:06 pm W Gdańskim Archiwum Państwowym zachował się projekt odświeżenia (erneuerung) Schewen Śluzy datowany na 1892 r. (To co ostatnio zostało zniszczone) Projektowane to elementy zaznaczone na niebiesko. Zagadką dla mnie jest to, co zaznaczono liniami przerywanymi po lewej stronie. Wiercipietek - Pią Mar 31, 2023 2:01 pm Może kolejny etap prac, a może tymczasowe wrota haltujące wodę na czas realizacji tego projektu? Krzysztof - Pią Mar 31, 2023 2:57 pm Na czas tego projektu widzę dwie grodze "Spundwand ..." zaznaczone linią ciągłą i obejmujące całość (z tymi wrotami zaznaczonymi przerywaną linią).
Wiercipietek - Pią Mar 31, 2023 4:10 pm To jest jeszcze opcja, że to wariant dzieła - zwróć uwagę, że to przerywane jest zupełnie symetryczne do projektu. Żadne dziwne niemieckie słówka wokół rysunku nic nie sugerujęą? EDYTA: Po kilki sekundach namysłu skłaniam się ku twierdzeniu, że to wariant konstrukcji. W obu wersjach brzeg umacniają pale i płyty Monniera. W tej niebieskiej są odciągi do drugiej linii pali, w tej przerywanej pale są spięte nad wodą jakimiś belkami (pokazano ich osie) Krzysztof - Pią Mar 31, 2023 5:40 pm Przy wrotach (tych lewych) i całkiem po lewej są jakieś pale w skarpie, przypuszczalnie kotwiące. Łoża tych wrót są przystosowane do dwóch par wrót, ale narysowane są tylko jedne.
Dodatkowo okazało się, że wypełnienie betonem w łożach było wtórne. Pierwotnie stalowe elementy obejmowały drewniane pale. Krzysztof - Sro Kwi 05, 2023 4:36 pm W 2012 roku tu: https://forum.dawnygdansk.pl/viewtopic.php?p=137611#137611 napisałem:
(Wydane drukiem w 1908 r.) 
Tekst Hugo Bertrama przetłumaczył
W 2021 r.
Najprawdopodobniej jest to ten sam obiekt. Z drugiego zdjęcia wynika, że był na przedłużeniu Angielskiej Grobli. 
Zagadką pozostanie dlaczego nazywano go "Przepust w Bastionie Jednorożec" skoro był w płaszczu (grobli oddzielającej fosę wewnętrzną i zewnętrzną) przed Bastionem Lew. Jego lokalizację (bez opisu) pokazuje plan Gdańska z 1908 r. Najprawdopodobniej wtedy dopiero trwały prace i tylko kreską w poprzek fosy zasygnalizowano likwidację fosy przed Bastionami Młyńskim i Jednorożec. W 1912 r. na planie pojawia się już droga widoczna na zdjęciu, będąca przedłużeniem Angielskiej Grobli, do nowego mostu na Wiśle. Krzysztof - Sro Kwi 05, 2023 8:44 pm
Wynika z tego, że Śluza Jednorożec mogła zostać wybudowana jeszcze w XIX w. Za takim okresem jej powstania przemawiają zachowane w Gdańskim Archiwum Państwowym projekty rozwiązania problemów z likwidacją wschodniego pierścienia fortyfikacji. Te 3 projekty pokazują różne warianty wykonania "Opływu Motławy", ale wszystkie wykorzystują już istniejącą i nazwaną "Einchornschleuse". W każdym z tych wariantów przewidziano odprowadzenie wód Żuławskiej Motławy do Motławy przy Siennej Grobli Fosą Zewnętrzną. |
