BillyBoy - Sro Gru 19, 2007 12:33 am Temat postu: Steblewo Zaintrygowała mnie ta oto widokówka ze Steblewa. Kartka jest dokładnie sprzed 110 lat a to co mnie zdumiało to polski napis do jednego z obrazków (cała reszta jest oczywiście po niemiecku). Skąd polski napis wydrukowany na pocztówce z mocno zgermanizowanego terenu??? Dwa słowa są złączone razem, ale zachowano typowo polskie litery. Czy nazwa "Bożamęka" przetrwała w pamięci mieszkańców jako osobliwa pamiątka z czasów Prus Królewskich? Czy w Steblewie było jakieś większe skupisko polonusów w porównaniu z resztą Żuław? Jedyne co mi wiadomo o Steblewie to tylko to co jest w książce "Pierwszy był Pruszcz" - nie mam tam nic na w/w temat. Ktoś wie coś więcej? fritzek - Sro Gru 19, 2007 12:53 am Ale cudo 
"Bożamęka", to nazwa najczęściej przydrożnych krzyży, czasami też kapliczek pasyjnych na Kaszubach i Kociewiu. Widać rytownik tej karty był Kaszubą, albo Kociewiakiem i opisał kapliczkę po swojemu. Co do kwestii "zgermanizowania" terenu, to może zmieńmy temat... Marcin - Sro Gru 19, 2007 1:23 am Pikna ta pocztówa... 
A kapliczka niemal identyczna z tą 500-letnią z Gnojewa. Czy mógłbyś jeszcze wrzucić powiększony fragnent pocztówki z tymi kilkoma drzewkami? fritzek - Sro Gru 19, 2007 1:28 am W pierś mą marmurową biję się! Steblewo niejaki Wacław II podarował zakonowi krzyżackiemu w 1305 r. więc spokojnie można mówić o germanizacji. 
BillyBoy - Sro Gru 19, 2007 1:40 am
Widokówkę wykonano w gdańskim warsztacie litograficznym braci Zeuner. Nie posądzam ich o jakiekolwiek polskie/kaszubskie/kociewskie sympatie. Wykluczam możliwość, że litograf stworzył napis wg własnego uznania. Kartki z małych wsi były wykonywane z reguły na zamówienie właściciela wiejskiej gospody lub wiejskiego warenhandlungu. Zamawiający decydował o tym co miało być na widokówce i jak miał brzmieć nadruk. Kartka ma dosyć religijny charakter. Na widokówkach wieloobrazkowych przedstawiano to co we wsi było najciekawsze. Tu zaś nie ma nawet domu podcieniowego, są za to lipy w ogrodzie parafialnym (Linden im Pfarrgarten - !!!). Może kartka powstała na zamówienie miejscowego pastora, który miał polskie korzenie? Ilu mieszkańców wsi mogło używać polskiej nazwy na tę kapliczkę?
Nie zmieniajmy. Koniec XIX w. to szczytowy moment nasilenia akcji germanizacyjnej. Wydawanie czegokolwiek w języku polskim, w tym pocztówek, napotykało wiele problemów ze strony władz. W życiu widziałem tylko dwie widokówki gdańskie sprzed I wojny światowej z polskim nadrukiem - obie były światłodrukami anonimowych wydawców z ok. 1910 r. A tu mamy litografię wcześniejszą o ponad 10 lat. Najbliższe od Gdańska znane mi miejsce, gdzie przed 1914 r. ukazywały się pocztówki z polskimi napisami to dopiero okolice Czerska. BillyBoy - Sro Gru 19, 2007 2:10 am
Wedle życzenia. Tylko że nie ma tu nic nadzwyczajnego... Marcin - Sro Gru 19, 2007 2:13 am Dzięki, teraz to widać...  
fritzek - Sro Gru 19, 2007 2:15 am Masz jak najbardziej rację, że takie karty powstawały w malutkich ośrodkach na zamówienia. Czasem kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt sztuk. Technika litografii ma to to siebie, że można obraz modyfikować w dowolnym momencie. I być może karta, którą pokazałeś jest jedna jedyna z takim napisem. Może już kolejna odbitka była z opisem w języku niemieckim. BillyBoy - Czw Gru 20, 2007 12:39 am
Można wiedzieć skąd masz tę informację? Tak mała ilość musiałaby mocno zawyżyć cenę widokówki w sprzedaży detalicznej. Popiński w swoim opracowaniu (w "Dawny Gdańsk na pocztówkach") wspomina innego gdańskiego wydawcę Jacobsohna, o którym z jego reklam wiadomo, że przyjmował zamówienia na wydrukowanie minimum 1000 pocztówek (co prawda, światłodruków). Biorąc pod uwagę, że Steblewo miało w tamtym czasie ok. 500 mieszkańców i każdy dorosły mieszkaniec średnio dwa razy w roku wysyłał komuś widokówkę (wtedy jedyny sposób komunikowania się ze światem) wydaje mi się, że nakład kilkuset szt. byłby bardziej realny.
Ale dlaczego ten jednorazowy kaprys miałby dotyczyć użycia języka polskiego w przypisie do tylko jednego spośród 3 widoczków? Czemu nie do wszytkich trzech obrazków? W Steblewie byłem po raz ostatni kilka miesięcy temu i nie zwróciłem uwagi, więc pytanie ogólne do wszystkich: czy ta "Bożamęka" nadal stoi we wsi? fudi79 - Pon Kwi 28, 2008 12:50 am Nie stoi i to odkąd pamiętam nie stoi. Mógłbyś podrzucić to w lepszej rozdzielczości? fudi79 - Sro Cze 11, 2008 10:11 pm Dyplom pisze na Architekturze na PG, temat to: Rewitalizacja wsi Steblewo na tle historii Żuław Wiślanych. Ja korzystam z materiałów pani Konserwator zabytków na terenie Żuław Gdańskich,a na materiały pani Lubockiej nie natrafiłem. Ogólnie teraz muszę wybrać się do biblioteki PANowskiej by zebrać jak najwięcej map Steblewa z różnych okresów, jeśli byście coś mieli albo wiedzieli gdzie szukać dajcie znać. mam jeszcze troszkę zdjęć ze Steblewa z przed wojny jak macie chrapkę to mogę podrzucić? Dostojny Wieśniak - Sro Cze 11, 2008 11:53 pm Ty chłopie nie pytaj, Ty wrzucaj ! 
fudi79 - Czw Cze 12, 2008 9:19 am obrazki Dostojny Wieśniak - Sob Cze 14, 2008 11:51 pm Świetne !
ruda - Nie Cze 15, 2008 9:17 am Fakt, urokliwe, lubię te z postaciami mieszkańców , ubranych odświętnie i stojących dumnie przed swoim domostwem.Chwile z życia, jakże ulotne. Marcin - Czw Wrz 11, 2008 8:46 am I troszkę informacji o steblewskiej "Bożejmęce" z książki "Z wysoczyzny po depresję".
pumeks - Czw Wrz 11, 2008 10:27 am Temat postu: Re: Steblewo
Nie musiało być skupienia Polonusów, wygląda na to, że określenie "Boża męka", mniej lub bardziej zniekształcone, znane było w Prusach Zachodnich także ludności niepolskojęzycznej. Np. na stronie K.H. Jessnera Plattdütsch, min Moadersproak czytamy Buschamenkas ........Straßenaltäre. Dostojny Wieśniak - Pią Wrz 12, 2008 11:12 pm Może się przyda. Reprodukcja z “Die Bau- und Kunstdenkmalarer der Provinz Westpreussen, Heft II, der Landkreis Danzig” z 1885 roku.
BillyBoy - Czw Lip 15, 2010 8:40 pm W przewodniku Orłowicza (1921 r.) jest taki fragment: "[...], Stęblewo (Stublau) z kościołem gotyckim z r. 1343 [...], gdzie za wyznaniem ewangelickim przyszła germanizacja, a dziś tylko przekręcone przez Niemców nazwy wskazują, że są to dawne osady polskie. W Stęblewie także Boża Męka zachowała się ze średnich wieków ." Czyżby ta nieistniejąca kapliczka stała tam aż 500 lat? dandola - Sob Lis 20, 2010 8:03 am
A co te podcienie mają wspólnego z tematem kościołów żuławskich? 
dandola - Sob Lis 20, 2010 4:47 pm
Rewitalizacja wsi Steblewo na tle historii Żuław Wiślanych - a co ma piernik do wiatraka - czemu nie Gdańskich (wcześniej Małych lub Steblewskich? Steblewo raczej, jak dotąd tu się znajduje, chyba że chodzi o szerszy kontekst. Miro - Pią Gru 10, 2010 7:42 pm Herb Stüblau-Stęblewo. Miro dandola - Pią Gru 10, 2010 7:52 pm Praca skompromitowanego herbami patrycjatu toruńskiego Mariana Gumowskiego, Pieczęcie i herby miast pomorskich. A przy okazji ostatnio nabyłem kronikę Steblewa autorstwa tamtejszego pastora. Może są zainteresowani. Dostojny Wieśniak - Sob Gru 11, 2010 1:02 am
dandola - Sob Gru 11, 2010 8:55 am Trochę kosztowało, ale się podzielę. Tylko, jak przesłać? Tylko pocztą w kopercie, bo za duży plik. Miro - Pon Gru 13, 2010 7:51 pm Nowe gospodarstwa rolne wybudowane w 1938 roku w Stüblau-Steblewo. Miro BillyBoy - Wto Cze 14, 2011 10:52 pm W księgarni na Łagiewnikach znalazłem książeczkę "Steblewo, historia wsi żuławskiej". Autorem jest Tomasz Jagielski a publikacja ukazała się w r. 2008. Na str. 34 znalazłem rewelacyjne informacje. Autor niestety nie wspomina nic skąd wytrzasnął tę widokówkę a szkoda, bo wydaje mi się że już ją gdzieś widziałem. Podobnież te same, niemal toczka w toczkę, dywagacje o "Bożejmęce" też gdzieś kiedyś czytałem. Tylko nijak sobie nie mogę przypomnieć gdzie... 
pumeks - Sro Cze 15, 2011 8:03 pm Faktycznie, i te lipy przed domem pastora też mi coś przypominają
dandola - Czw Cze 16, 2011 7:54 am Parę zdjęć steblewskich ze zbiorów Marburga i własnych. Są i lipy pastora Miro - Wto Sie 23, 2011 9:54 am Ruiny Gotyckiego Kościoła z XIV w Steblewie. Miro gawith - Czw Sie 25, 2011 6:43 pm Dla tych, którym nie po drodze lub z daleka kilka "współczesnych" fotek ze Steblewa pod tym adresem: http://public.fotki.com/gawith/stblau/ - zdjęcia robiłem parę lat temu. Ostatnio coś się w obrębie kościoła zmieniło, mieszkańcy postanowili teren uporządkować. Można o tym przeczytać w lokalnym portalu: http://www.pruszcz.com/st...dki-w-steblewie Wygląda zachęcająco, może warto wybrać się tam jeszcze raz z aparatem i uchwycić upływ czasu
Linka - Czw Sie 25, 2011 8:13 pm Niesamowici ci mieszkańcy! Wspaniała rzecz Ruiny bardzo klimatyczne i fotogeniczne, takoż lapidarium z kaplica rodziny Wessel. I wioska sama w sobie bardzo ciekawa, z domami podcieniowymi (niestety, jeden z nich w kiepskim stanie) i w ogóle ładną zabudową.
Dostojny Wieśniak - Czw Sie 25, 2011 11:57 pm Robi wrażenie. A jeszcze nie tak dawno, kiedy zaistniałem na forumie, pisało się tutaj o wieśniakach demolujących wszystko co niemieckie. Czegoś przez tych kilka lat, poczuli się u siebie (z całym dobrodziejstwem inwentarza).
KrzysztofUrbani - Nie Sie 28, 2011 1:46 pm Czy wiadomo Państwu o jakiejkolwiek istniejącej fotografii dawnych organów w Steblewie? Wg. Jan Janca / Werner Renkewitz "Geschichte der Orgelbaukunst in Ost- und Westpreussen von 1333 bis 1944", Verlag Weidlich Würzburg 1984, str. 146., były to zbudowane w 1684 r. organy Andreasa Nitrowskiego z Gdańska, restaurowane w 1744 r. przez Andreasa Hildebrandta z Gdańska, spalone wraz z kościołem. Wg. znanej typologii prospektów z kręgu rodziny Nitrowskich, organy powinny były wyglądać podobnie jak nieistniejący obiekt w Tujsku/Tiegenorg z 1702 r. (Daniel Nitrowski) oraz obiektu na załączonych zestawieniach. Pozdrawiam, K.Urbaniak. 
Mikołaj - Pon Sie 29, 2011 12:59 am
byłem wczoraj w okolicy na rowerze (trasa), przejeżdżając przez Steblewo zwróciłem uwagę na kopiuj wklej takie same zabudowania gospodarcze wzdłuż drogi, mają się całkiem dobrze Miro - Pon Sty 09, 2012 1:20 pm Dom rodziny Wessel lata 30-te XX w. Stüblau - Steblewo. Miro szamot - Sob Lut 11, 2012 4:14 pm dla zainteresowanych: http://steblewo.pl/ Dostojny Wieśniak - Nie Lut 12, 2012 12:04 am Fajna stronka.  My też mamy coś dla Ciebie.  Naduś.
szamot - Pią Lut 17, 2012 8:29 pm czy ktoś z Was posiada kolorową wersję herbu wsi Steblewo, lub wie jakie były na nim barwy heraldyczne ? Dostojny Wieśniak - Sob Lut 18, 2012 2:20 am Wieś jako taka herbu raczej nie miała w czasach historycznych.
dandola - Sob Lut 18, 2012 9:24 am Przykro mi, ale wieś, a raczej gmina wiejska Stüblau herb posiadała. Uznawany jest on też za herb wsi. Był on czarno - biały. Tradycje "herbowe" Steblewa sięgają roku 1440. A poza tym co to znaczy "czasy historyczne"? Wszystkie czasy są i były historyczne. Nawet ten, który minął 5 minut temu. Dostojny Wieśniak - Sob Lut 18, 2012 11:20 am A to nie wiedziałem. Kto i kiedy nadał wsi czy gminie ten herb? dandola - Sob Lut 18, 2012 11:43 am http://www.forum.dawnygda...der=asc&start=0 Jako taki herb Landgemeinde Stüblau nawiązując do tradycji historycznej nadał Senat Freie Stad Danzig w dniu 8 sierpnia 1925 roku Dostojny Wieśniak - Sob Lut 18, 2012 5:22 pm Faktycznie pięć minut temu. Kombinowałem nad tym piętnastym wiekiem i barwami czarną i białą.
renekk - Sob Mar 03, 2012 10:04 pm A propos barwy czarnej i białej: Miro - Pon Lis 26, 2012 5:29 pm Stęblewo dom podcieniowy z przełomu XVIII/XIX wieku. Zdjęcie zrobione około 1960 roku. Miro Miro - Sro Wrz 24, 2014 3:42 pm Steblewo droga wiejska, na pierwszym planie dom rodziny Raabe w głębi Wessel. Miro Dostojny Wieśniak - Sro Wrz 24, 2014 11:03 pm Po drugiej stronie Wisły rzadziej spotkać można było ten typ dachu, czy mi się wydaje? I te okna na mansardzie. Możesz wrzucić zbliżenia okien? Miro - Czw Wrz 25, 2014 1:56 pm Zbliżenia okien. Miro pumeks - Czw Wrz 25, 2014 3:17 pm Ten łamany dach to chyba lokalna specyfika Steblewa. Mam zdjęcie z jednego z dwóch zachowanych domów podcieniowych. Miro - Czw Wrz 25, 2014 4:40 pm Inny dom w Steblewie z łamanym dachem, podpisany Haus Kerin albo Rerin. Miro pumeks - Pią Wrz 26, 2014 7:55 am Czyli Rerin/Kerin to chyba do dziś zachowany dom, ten sam na którym sfotografowałem mansardowe okna; naprzeciw niego przetrwał dom Raabe, natomiast Wessel już nie istnieje. doldar - Nie Wrz 28, 2014 10:38 am Miro sprawdź dokładnie, czy to nie nazwisko Rexin. Rerinów i Kerinów nie było nie tylko w Steblewie, ale na całych Żuławach. Dostojny Wieśniak - Pon Wrz 29, 2014 9:04 pm A ja dziękuję.
Miro - Sro Lut 11, 2015 2:32 pm Tak, żeby nie zapomieć o Steblewie wstawiam taki miły rysunek. Miro pumeks - Pon Lut 23, 2015 12:54 pm Okazuje się, że podobne domy podcieniowe z mansardowymi dachami były w pobliskim Krzywym Kole 
Rose926 - Pią Mar 27, 2015 3:12 pm Czy to na pewno "mansarda"? W mansardzie dolna część połaci dachowej jest pod większym kątem, prawie pionowa. Steblewskie przypominają bardziej "łamany dach polski" choć nie wiem na ten temat zbyt wiele. I też dziwi mnie to że występowały właściwie tylko na Żuławach Gdańskich, po prawej stronie Wisły nie spotkałam , no chyba że jakiś pojedynczy, bodajże w Kościeleczkach. Skąd mogły przywędrować   ?
pumeks - Pią Mar 27, 2015 5:35 pm Oj, po prostu łamany w ten sposób dach nazywany jest mansardowym, bez wnikania w to, co pod dachem. W Gdańsku w XVIII wieku i pewnie też w XIX czasem się pojawiał. Na Żuławach Gdańskich w tym samym czasie, na plebanii w Trutnowach na przykład. Rose926 - Pią Mar 27, 2015 5:50 pm To już jest jakiś trop przyczłapały z Gdańska, a na drugą stronę Wisły już nie zdołały się przedrzeć
Wiercipietek - Pią Mar 27, 2015 11:43 pm Dachy łamane, które widać na zdjęciach w poprzednich postach to zdecydowanie "dach polski". Chociaż obecność facjatek nawiązuje do dachu masardowego. Chciaż do sztandarowego dzieła Mansarta (Chateau de Maisons-la-fitte) mają się nie bardzo. Chciaż ten typ dachu ewoluował i pociotek Mansarta rozpropagował już formę nam znaną powszechnie. Chociaż .... pumeks - Sob Mar 28, 2015 11:05 am
Czyli wydawany przez Instytut Sztuki PAN "Katalog zabytków sztuki w Polsce" posługuje się określeniem potocznym (domy podcieniowe w Steblewie na str. 56)
Wiercipietek - Sob Mar 28, 2015 10:15 pm Tak być może. Niestety nieliczne tomiki dotyczące pomorza zwierają babole. Czasem zastanawiam się, czy twórca opisu widział obiekt na oczy, czy tylko kilka zdjęć. Rose926 - Sob Mar 28, 2015 10:20 pm Polecam do przeczytania, dużo wyjaśnia na temat wyglądu, i jak się okazuje przede wszystkim konstrukcji dachów. Potwierdza też że dachy domów steblewskich to nie mansardowe. http://www.domypolskie.pl...rbum_nobile.pdf Miro - Wto Kwi 21, 2015 9:05 am Dom podcieniowy w Steblewie, zdjęcie z 1976 roku. Miro Miro - Nie Lis 27, 2016 6:57 pm Stüblauer Wachbude 1905 . Miro pumeks - Wto Mar 28, 2017 6:33 pm Wspominaliśmy wyżej o domach podcieniowych z łamanymi dachami, znanych ze Steblewa i Krzywego Koła. Poza tym na Żuławach Gdańskich podobny dach miała nie tylko plebania w Trutnowach, ale także steblewska proboszczówka (jej zdjęcie jest na jednej z wcześniejszych stron w tym wątku). Ostatnio zauważyłem, że podobny dach ma też dom w Lędowie. Chyba nigdy nie był domem podcieniowym, ale kiedy na niego patrzę, to przypuszczam, że budowniczowie uwzględniali możliwość dobudowania tutaj podcieniowej wystawki w bliżej nieokreślonej przyszłości. |
